Verschijningsvormen
Vergeleken met gewone verf moet buitenlak bestand zijn tegen weer en wind. Ook moet buitenlak beter tegen UV-straling van zonlicht kunnen. Hoogglans buitenlak beschermt beter tegen UV-straling van zonlicht dan zijdeglans buitenlak. Buitenlak is meestal op basis van terpentine, maar er bestaat ook buitenlak op waterbasis (ook wel ‘water gedragen’ buitenlak genoemd). Op een blik buitenlak op waterbasis staat meestal ‘geen/zeer weinig ’. Op een blik buitenlak op terpentinebasis staat ‘oplosmiddelarm’. Op de verpakking van buitenlak zie je ook vaak de term alkydverf staan. Alkyd staat voor alkydhars en is meestal het in buitenlak.
Buitenlak is een ander product dan buitenbeits. Buitenbeits is vochtregulerend. Het zorgt ervoor dat het hout kan blijven ‘ademen’ en vocht in het hout er ook weer uit kan. Buitenlak zorgt juist voor een afsluitende laag. Over het algemeen is buitenlak harder dan buitenbeits en gaat daarom iets langer mee. Voor buitenlak moet er eerst grondverf op hout zijn gebruikt. Dat is bij beits niet nodig.
Wat moet je weten
VOS en schildersziekte
Op een blik buitenlak staat altijd de term VOS. Dit staat voor vluchtige organische stoffen, waarvan terpentine een voorbeeld is. VOS verdampen snel uit de buitenlak, blijven vervolgens in de lucht hangen en zijn schadelijk. Je kunt door het inademen van een grote hoeveelheid VOS luchtwegirritatie krijgen, duizeligheid, misselijkheid en een dronken gevoel. Als je dag in dag uit veel VOS inademt, kun je uiteindelijk hersenschade oplopen. Dit heet Organo Psycho Syndroom (OPS) en wordt ook wel schildersziekte genoemd. Probeer dus altijd zo min mogelijk VOS in te ademen. Tegenwoordig mag er minder VOS in buitenlak zitten dan vroeger.
Op de verpakking lees je hoeveel VOS er daadwerkelijk in de buitenlak zit en wat dit betekent. Daarvoor zijn 3 categorieën:
| Hoeveelheid VOS (gram per liter (g/L))
|
Dit betekent
|
| Minder dan 100
|
Geen/zeer weinig oplosmiddel
|
| 100 tot 300
|
Oplosmiddelarm
|
| Meer dan 300
|
Oplosmiddelrijk
|
Over het algemeen is buitenlak met minder VOS minder schadelijk voor je gezondheid.
Terpentinebasis of waterbasis
Buitenlak op basis van terpentine bestaat voor ongeveer 30 procent uit terpentine. Terpentine is een mengsel van koolwaterstoffen dat uit maximaal 200 verschillende stoffen bestaat. Soms lees je informatie over die stoffen op het etiket. Bijvoorbeeld 'koolwaterstoffen, C9-C11, n-alkanen, iso-alkanen, cyclische verbindingen, <2%
'. Sommige van deze stoffen in terpentine, zoals de aromaten, ruiken heel sterk. Producenten kunnen deze geur verwijderen. Je krijgt dan een geurarme terpentine.
Zowel in buitenlak op terpentinebasis als op waterbasis zitten vluchtige organische stoffen (VOS). In buitenlak op waterbasis zit veel minder VOS, maar er kunnen wel weer andere stoffen in zitten. Van deze andere stoffen, zoals van bepaalde
, kan je een allergische reactie krijgen. Over het algemeen is verf op waterbasis minder schadelijk voor je gezondheid. En ook voor het milieu, als je je kwasten tenminste niet schoonspoelt onder de kraan.
Wetgeving
In Nederland moet buitenlak voldoen aan Europese wetgeving. Op Europees niveau is afgesproken dat chemische stoffen die in verf en lakken zit, moeten voldoen aan de Europese REACH Verordening (1907/2006/EG). Er is een Europese verfrichtlijn (2004/42/EG) die per 2010 bepaalde eisen stelt aan de hoeveelheid VOS in buitenlak. Buitenlak op basis van water (watergedragen buitenlak), mag niet meer dan 130 g/L VOS bevatten. Buitenlak op basis van terpentine mag niet meer dan 300 g/L VOS bevatten. Hoeveel VOS er volgens de wet maximaal in mag zitten moet op het etiket staan (dit is de EU-grenswaarde). Op het etiket van buitenlak moet ook staan hoeveel VOS erin zit en of het ‘geen/zeer weinig oplosmiddel’ bevat, ‘oplosmiddelarm’ of ‘oplosmiddelrijk’ is.
Daarnaast moet buitenlak voldoen aan de Warenwet. Producenten en importeurs moeten ervoor zorgen dat buitenlak die op de markt komt is. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht of producenten en importeurs de wettelijke eisen naleven.
Verven als je zwanger bent?
Buitenlak bevat stoffen die schadelijk zijn voor de gezondheid. Met name in de vluchtige organische stoffen (VOS) kunnen stoffen zitten die schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Probeer als je zwanger bent de damp van buitenlak zo veel mogelijk te vermijden. Zowel van buitenlak op terpentinebasis als van buitenlak op waterbasis. Laat liever iemand anders verven die niet zwanger is.
Voorzorgsmaatregelen
Tips
- Voorkom contact met de huid. Buitenlak bevat vaak stoffen die eczeem en allergische reacties kunnen veroorzaken.
- Werk zorgvuldig; rustig roeren, niet morsen
- Draag werkkleding en handschoenen
- Denk eraan dat rollers meer spatten dan kwasten
- Lees de gebruiksaanwijzing op het etiket.
- Probeer het inademen van VOS te voorkomen. VOS verdampen snel en ze zijn schadelijk voor de gezondheid. Ook als je buiten verft kun je veel VOS inademen. Bijvoorbeeld als je een groot oppervlak schildert (zoals houten gevels) of bij warm of windstil weer.
- Houd buitenlak buiten bereik van kinderen, omdat er schadelijke stoffen in zitten. Probeer als je zwanger bent, zo min mogelijk te werken met buitenlak.
- Verwijderen van verf of schuren:
- Gebruik bij voorkeur een schuurmachine met stofzuiger.
- Maak je schuurpapier nat om stofvorming te voorkomen.
- Gebruik liever geen verfafbranders of verfverwijderaars, maar een verfkrabber.
Let extra op als je online buitenlak bestelt:
- Online producten kopen bij Nederlandse webwinkel: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel binnen de Europese Unie: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel buiten de Europese Unie: mogelijk onveilig.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
2,4,7,9-Tetramethyldec-5-yn-4,7-diol. Oppervlakteactieve stof.
- Soms
2,4,7,9-Tetramethyldec-5-yn-4,7-diol (ook wel afgekort als TMDD) is een oppervlakte-actieve stof, die soms in buitenlak op waterbasis zit. De chemische stof zorgt ervoor dat de buitenlak goed uit te smeren is en zorgt ervoor dat je geen druppels krijgt als je verft. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 2,4,7,9-tetramethyldec-5-yn-4,7-diol. Als je weet dat je allergisch bent voor 2,4,7,9-tetramethyldec-5-yn-4,7-diol, kun je beter het gebruik van producten met deze stof vermijden.
2-Butanonoxim. Anti-velmiddel.
- Vaak
2-Butanonoxim zit vaak in buitenlak en is een anti-velmiddel. Dit betekent dat de stof ervoor zorgt dat er geen vlies ontstaat aan de bovenkant van de verf als deze in de verpakking zit. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 2-butanonoxim.
3-Jood-2-propynylbutylcarbanaat. Conserveermiddel.
- Vaak
3-Jood-2-propynylbutylcarbanaat (soms afgekort als IPBC) is een conserveermiddel en zit vaak in buitenlak. Deze chemische stof zorgt ervoor dat buitenlak minder snel bederft in de verpakking, of maakt juist de geverfde laag langer houdbaar. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 3-jood-2-propynylbutylcarbanaat.
Alkydhars. Bindmiddel.
- Vaak
Alkydhars is het bindmiddel in buitenlak en bindt de chemische stoffen aan elkaar. Het bindmiddel vormt na drogen de uiteindelijke harde laag van de buitenlak. Alkydhars wordt gemaakt uit plantaardige olie en aardolie. In alkydhars kunnen ook nog kleine hoeveelheden andere stoffen zitten (bijvoorbeeld ftaalzuuranhydride). Deze stoffen zijn ontstaan bij het maken van alkydhars. Door deze andere stoffen kun je een allergische reactie op je huid krijgen van alkydhars.
Bis(1,2,2,6,6-pentamethyl-4-piperidyl)sebacaat. UV-filter.
- Soms
Deze chemische stof is een UV-filter en zit soms in buitenlak. Het zorgt ervoor dat de gelakte laag beter bestand is tegen UV-straling van de zon. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van bis(1,2,2,6,6-pentamethyl-4-piperidyl)sebacaat
CMI/MI. Conserveermiddel.
- Soms
CMI/MI is een conserveermiddel dat in hele kleine hoeveelheden voor kan komen in buitenlak. Het zorgt ervoor dat de buitenlak lang houdbaar is en niet bederft. Bij normaal gebruik is buitenlak met CMI/MI erin veilig. De chemische stof kan wel je huid irriteren. Mensen die veel in aanraking komen met CMI/MI - bijvoorbeeld schilders – kunnen overgevoelig worden voor de stof en last van huidallergische reacties krijgen. Om dit te voorkomen dragen schilders beschermingsmiddelen zoals beschermende kleding en handschoenen.
Calciumcarbonaat. Vulstof.
- Vaak
Calciumcarbonaat – ook wel krijt genoemd – is een vulstof die veel voorkomt in buitenlak. De chemische stof zorgt ervoor dat de buitenlak voldoende dekkingskracht heeft en oneffenheden opvult. Bij normaal gebruik is buitenlak met calciumcarbonaat erin veilig.
Kobaltcarboxylaat. Droger.
- Soms
Kobaltcarboxylaat wordt soms als hulpstof toegevoegd aan buitenlak. Deze chemische stof versnelt de droging. Sommige mensen zijn allergisch voor kobaltcarboxylaat en krijgen hiervan een allergische reactie op de huid.
Koolwaterstoffen. Oplosmiddel.
- Vaak
Koolwaterstoffen (soms ook alifatische koolwaterstoffen genoemd) zijn vluchtige organische stoffen die worden gewonnen uit aardolie. Een mengsel van koolwaterstoffen heet terpentine. Terpentine zit als oplosmiddel in veel buitenlak. Inademing van te veel koolwaterstoffen kan gezondheidsklachten geven of schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Contact met de huid kan leiden tot eczeem. Bij normaal gebruik is buitenlak met koolwaterstoffen erin veilig.
Vluchtige organische stoffen. Oplosmiddel.
- Vaak
Buitenlak is vaak op basis van het oplosmiddel terpentine. Terpentine bestaat zelf uit een mengsel van koolwaterstoffen. Dit zijn vluchtige organische stoffen (VOS). Inademing van te veel VOS kan gezondheidsklachten geven. Contact van terpentine met de huid kan leiden tot eczeem. Bij normaal gebruik is buitenlak met VOS erin veilig. In VOS kunnen bepaalde stoffen zitten die schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Probeer als je zwanger bent zo min mogelijk VOS in te ademen.
Anti-velmiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
2-Butanonoxim.
- Vaak
2-Butanonoxim zit vaak in buitenlak en is een anti-velmiddel. Dit betekent dat de stof ervoor zorgt dat er geen vlies ontstaat aan de bovenkant van de verf als deze in de verpakking zit. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 2-butanonoxim.
Bindmiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Alkydhars.
- Vaak
Alkydhars is het bindmiddel in buitenlak en bindt de chemische stoffen aan elkaar. Het bindmiddel vormt na drogen de uiteindelijke harde laag van de buitenlak. Alkydhars wordt gemaakt uit plantaardige olie en aardolie. In alkydhars kunnen ook nog kleine hoeveelheden andere stoffen zitten (bijvoorbeeld ftaalzuuranhydride). Deze stoffen zijn ontstaan bij het maken van alkydhars. Door deze andere stoffen kun je een allergische reactie op je huid krijgen van alkydhars.
Conserveermiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
3-Jood-2-propynylbutylcarbanaat.
- Vaak
3-Jood-2-propynylbutylcarbanaat (soms afgekort als IPBC) is een conserveermiddel en zit vaak in buitenlak. Deze chemische stof zorgt ervoor dat buitenlak minder snel bederft in de verpakking, of maakt juist de geverfde laag langer houdbaar. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 3-jood-2-propynylbutylcarbanaat.
CMI/MI.
- Soms
CMI/MI is een conserveermiddel dat in hele kleine hoeveelheden voor kan komen in buitenlak. Het zorgt ervoor dat de buitenlak lang houdbaar is en niet bederft. Bij normaal gebruik is buitenlak met CMI/MI erin veilig. De chemische stof kan wel je huid irriteren. Mensen die veel in aanraking komen met CMI/MI - bijvoorbeeld schilders – kunnen overgevoelig worden voor de stof en last van huidallergische reacties krijgen. Om dit te voorkomen dragen schilders beschermingsmiddelen zoals beschermende kleding en handschoenen.
Droger.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Kobaltcarboxylaat.
- Soms
Kobaltcarboxylaat wordt soms als hulpstof toegevoegd aan buitenlak. Deze chemische stof versnelt de droging. Sommige mensen zijn allergisch voor kobaltcarboxylaat en krijgen hiervan een allergische reactie op de huid.
Kleurstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Titaniumdioxide.
- Vaak
Titaniumdioxide is een pigment dat buitenlak wit maakt. Naast kleur zorgen pigmenten ook voor dekkingskracht en daarom kan titaniumdioxide ook in verven zitten die niet wit zijn.
Oplosmiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Koolwaterstoffen.
- Vaak
Koolwaterstoffen (soms ook alifatische koolwaterstoffen genoemd) zijn vluchtige organische stoffen die worden gewonnen uit aardolie. Een mengsel van koolwaterstoffen heet terpentine. Terpentine zit als oplosmiddel in veel buitenlak. Inademing van te veel koolwaterstoffen kan gezondheidsklachten geven of schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Contact met de huid kan leiden tot eczeem. Bij normaal gebruik is buitenlak met koolwaterstoffen erin veilig.
Vluchtige organische stoffen.
- Vaak
Buitenlak is vaak op basis van het oplosmiddel terpentine. Terpentine bestaat zelf uit een mengsel van koolwaterstoffen. Dit zijn vluchtige organische stoffen (VOS). Inademing van te veel VOS kan gezondheidsklachten geven. Contact van terpentine met de huid kan leiden tot eczeem. Bij normaal gebruik is buitenlak met VOS erin veilig. In VOS kunnen bepaalde stoffen zitten die schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Probeer als je zwanger bent zo min mogelijk VOS in te ademen.
Water.
- Soms
Sommige buitenlak is op waterbasis. Water is dan (onder andere) het oplosmiddel dat zorgt dat de buitenlak dun genoeg is om goed uit te kunnen smeren.
Oppervlakteactieve stof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
2,4,7,9-Tetramethyldec-5-yn-4,7-diol.
- Soms
2,4,7,9-Tetramethyldec-5-yn-4,7-diol (ook wel afgekort als TMDD) is een oppervlakte-actieve stof, die soms in buitenlak op waterbasis zit. De chemische stof zorgt ervoor dat de buitenlak goed uit te smeren is en zorgt ervoor dat je geen druppels krijgt als je verft. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van 2,4,7,9-tetramethyldec-5-yn-4,7-diol. Als je weet dat je allergisch bent voor 2,4,7,9-tetramethyldec-5-yn-4,7-diol, kun je beter het gebruik van producten met deze stof vermijden.
UV-filter.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Bis(1,2,2,6,6-pentamethyl-4-piperidyl)sebacaat.
- Soms
Deze chemische stof is een UV-filter en zit soms in buitenlak. Het zorgt ervoor dat de gelakte laag beter bestand is tegen UV-straling van de zon. Sommige mensen kunnen een allergische reactie op de huid krijgen van bis(1,2,2,6,6-pentamethyl-4-piperidyl)sebacaat
Vulstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Calciumcarbonaat.
- Vaak
Calciumcarbonaat – ook wel krijt genoemd – is een vulstof die veel voorkomt in buitenlak. De chemische stof zorgt ervoor dat de buitenlak voldoende dekkingskracht heeft en oneffenheden opvult. Bij normaal gebruik is buitenlak met calciumcarbonaat erin veilig.
Kwarts.
- Vaak
Kwarts (ook wel siliciumdioxide genoemd) is een vulstof die veel voorkomt in buitenlak. De chemische stof zorgt ervoor dat de verf voldoende dekkingskracht heeft en oneffenheden opvult. Bij normaal gebruik is buitenlak met kwarts erin veilig.
Informatie op het etiket
Keurmerken en beweringen
Er bestaan keurmerken op het gebied van duurzaamheid en milieu voor verf. Voorbeelden van keurmerken van buitenlak die je kunt tegenkomen zijn:
- EU Ecolabel
- Dubokeur
Op de pagina Verf kan je meer lezen over deze keurmerken.
Bewaren en weggooien
Zit je tussen twee verfklussen in?
Kwasten of rollers met buitenlak op basis van terpentine kun je enkele dagen bewaren en soepel houden door ze in een gesloten plastic zakje in de vriezer te doen.
Kwasten met buitenlak op waterbasis kun je enkele dagen bewaren als je ze in een potje met water zet. Of als je ze strak in aluminiumfolie wikkelt. Dat laatste kan ook met rollers.
Spoel kwasten niet uit onder de kraan en giet geen restjes verf door de gootsteen. Ook niet als je buitenlak op waterbasis is.
Weggooien
Buitenlak die over is en vochtige kwasten en rollers gooi je weg bij het klein chemisch afval. Een leeg en opgedroogd blik buitenlak gooi je weg bij het restafval, net zoals opgedroogde kwasten en rollers.
Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.