In het kort.
Batterijen leveren elektriciteit aan draadloze apparaten. In batterijen zitten verschillende stoffen die elektriciteit opwekken, bijvoorbeeld lithium, zink of zilver. Batterijen kunnen verschillende groottes en vormen hebben. Batterijen zijn bij .
Wat zit er in batterijen?.
In batterijen zitten chemische stoffen die omgezet worden in elektrische energie. Alle batterijen werken hetzelfde, maar kunnen verschillende stoffen bevatten. In wegwerpbatterijen zitten bijvoorbeeld andere stoffen dan in oplaadbare batterijen.
Wegwerpbatterijen zijn bijvoorbeeld alkalinebatterijen, zink-koolstofbatterijen, knoopcelbatterijen (Zn-lucht, LiMn, Zilveroxide) en lithiumbatterijen. Oplaadbare batterijen zijn bijvoorbeeld nikkel-metaalhydridebatterijen (NiMH) en lithiumbatterijen (Li- , Li-Po). Alle batterijen bevatten een , bijvoorbeeld kaliumhydroxide. Een elektrolyt zorgt ervoor dat de stroom goed naar het apparaat loopt.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Alkalimetaal.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zijn chemische stoffen in batterijen veilig?.
Alle batterijen zijn veilig bij normaal gebruik. Maar er gebeuren wel ongelukken met batterijen en soms kunnen batterijen lekken.
Ongelukken met batterijen
Als batterijen in het lichaam terechtkomen kunnen ze ontladen en ernstige schade veroorzaken. Dit gebeurt vooral bij knoopcelbatterijen. Bij een ingeslikte knoopcelbatterij kan een elektrisch stroompje ontstaan in het lichaam. Dit kan ernstige brandwonden in de slokdarm, luchtpijp, maag of darm veroorzaken. Het kan zelfs dodelijk zijn. Houd knoopcelbatterijen daarom altijd buiten het bereik van kinderen. Bel 112 als een kind toch een batterij heeft ingeslikt.
Batterijen in bepaalde apparaten, zoals mobiele telefoons, elektrische fietsen of hooverboards, kunnen in brand vliegen of exploderen bij verkeerd gebruik. Houd je daarom aan de gebruiksaanwijzing van de fabrikant. Dit is ook een reden dat je zulke (reserve)batterijen in het vliegtuig in je handbagage moet meenemen en niet in je koffer in het bagageruim.
Veel ongelukken met batterijen gebeuren doordat ze worden opgeladen met niet-originele opladers. Deze opladers kunnen vaak niet zien of de batterij bijna vol zit waardoor de batterij overladen kan worden. Hierdoor kan de batterij te heet worden en beschadigd raken. In het ergste geval kan dit zelfs leiden tot ontbranden en zelfs ontploffen. Gebruik daarom altijd de oplader die bij het product is meegeleverd voor het opladen van batterijen.
Lekkende batterijen
Oude batterijen kunnen gaan lekken, bijvoorbeeld wanneer ze lang in een ongebruikt apparaat zitten. Lekkende batterijen kun je beter niet met blote handen aanraken. De chemische stoffen kunnen schadelijk zijn, en bijvoorbeeld bijtend zijn. Heb je een lekkende batterij toch aangeraakt? Was dan goed je handen.
Alkalinebatterijen en zink-koolstofbatterijen lekken vaker dan lithiumbatterijen en nikkel-metaalhydridebatterijen. In nieuwe batterijen zullen de metalen en lithium niet snel tot vergiftiging leiden. Wees wel extra voorzichtig met oude batterijen waar lood, kwik of cadmium in zit. Heb je zulke oude batterijen? Lever ze in en gebruik nieuwe batterijen.
Tips.
Als je batterijen verkeerd gebruikt kan dat kortsluiting of ontbranding geven. Gebruik batterijen daarom op de manier die is aangegeven op de verpakking. Dat betekent:
Let goed op hoe je de batterij in een apparaat moet plaatsen.
Stel batterijen niet bloot aan vuur en temperaturen boven de 60ᵒC
Prik batterijen niet lek of doorboor ze niet
Maak batterijen niet open
Vervorm batterijen niet
Geef batterijen geen schokken of stoten.
Zorg dat batterijen niet nat worden.
Houd batterijen uit de buurt van kleine kinderen. Doe dit ook met producten met batterijen die niet als speelgoed bedoeld zijn, zoals afstandsbedieningen. Bel 112 als een kind een (knoopcel)batterij heeft ingeslikt.
Raak lekkende batterijen niet met je blote handen aan. Is dit toch gebeurd, was dan goed je handen en vermijd contact met de ogen.
Let bij speelgoed op dat de batterijhouder alleen geopend kan worden met behulp van een schroevendraaier of een muntstuk.
Online kopen
Let op als je batterijen online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel van buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Bij sommige apparaten kun je kiezen tussen aansluiten op netstroom of batterijen gebruiken. Denk daarbij bijvoorbeeld aan zaklampen of digitale camera's. Als je een apparaat op netstroom aan kan sluiten, dan is dat minder belastend voor het milieu dan als je batterijen gebruikt.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten batterijen
Er zijn veel soorten batterijen, in verschillende vormen en maten. Er zijn wegwerpbatterijen, die je gebruikt tot ze leeg zijn. Maar er bestaan ook oplaadbare batterijen, die je kunt opladen als ze leeg zijn en daarna opnieuw kunt gebruiken.
De meest gebruikte batterijen in huis zijn:
Cilindervormige batterijen, zoals de bekende AAA- en AA-batterijen
Rechthoekige blokbatterijen, zoals 9 volts batterijen uit de rookmelders
Platte, ronde schijfjes, knoopcelbatterijen
Specialistische batterijen die bijvoorbeeld in mobiele telefoons, spiegelreflexcamera’s, boormachines en grote zaklantaarns zitten
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Op het etiket van batterijen kun je onderstaand symbool tegenkomen:
-
CE-markering staat voor Conformité Européenne. Het is een merkteken waarmee een producent duidelijk maakt dat zijn product voldoet aan de Europese wetgeving rondom veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Het product kan met succes een eventuele keuring doorstaan. Voor de meeste consumentenproducten is een keuring niet verplicht. Let wel op, sommige Chinese producenten verkopen producten met een CE-teken (China Export) dat lijkt op het Europese CE-teken. Meer informatie en de verschillen tussen de twee logo’s vind je op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Beweringen en waarschuwingen
Houd batterijen buiten het bereik van kinderen
Bewaar batterijen altijd buiten het bereik van kinderen. Vooral jonge kinderen, maar ook huisdieren, kunnen bijvoorbeeld knoopcelbatterijen makkelijk inslikken. Berg batterijen daarom goed op en laat ze niet rondslingeren. Controleer bij speelgoed van je kind regelmatig of de batterijen er niet gemakkelijk uitgehaald kunnen worden.
Bewaren en weggooien
Bewaren van volle batterijen
Bewaar volle batterijen altijd buiten bereik van kinderen in de oorspronkelijke verpakking, op een droge plaats en bij kamertemperatuur. Als je een apparaat lange tijd niet gebruikt of de batterij in een apparaat leeg is, haal de batterij dan uit het apparaat. Zo voorkom je dat de batterij chemische stoffen gaat lekken die het apparaat beschadigen.
Lege batterijen weggooien
Plak lege knoopcelbatterijen en blokbatterijen af met tape of plakband. Er kan nog restspanning in zitten, ook als de batterijen leeg zijn. Als lege batterijen tegen elkaar aan komen, dan kan de restspanning voor kortsluiting zorgen. Het is daarom belangrijk dat je de plus- en minpool van lege knoopcelbatterijen en blokbatterijen afplakt met tape of plakband.
Batterijen bevatten gedeeltelijk milieuverontreinigende stoffen, zoals zware metalen. Als batterijen niet gerecycled worden is dat schadelijk voor het milieu. Gooi batterijen daarom nooit bij het restafval, maar lever ze in bij een inleverpunt. Op plekken waar je batterijen kunt kopen, worden ze ook ingezameld, bijvoorbeeld bij supermarkten en elektronicawinkels. Uit de ingezamelde batterijen worden grondstoffen gehaald om bijvoorbeeld nieuwe batterijen van te maken.
Meer informatie over het weggooien van klein chemisch afval, het recyclen van batterijen en de milieu-impact van batterijen vind je op de website van Milieu Centraal.
Op het etiket van batterijen kun je onderstaand symbool tegenkomen:
-
Dit is het symbool voor klein chemisch afval (kca). Het kca-logo is afgeschaft, maar je vindt het nog wel op producten. Soms staat dit logo onterecht op een product en op sommige kca-producten ontbreekt het juist. Kijk voor de juiste informatie daarom op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over batterijen?
In de Europese Unie zijn regels over batterijen vastgelegd in de Batterijenrichtlijn (2006/66/EG). Deze regels zijn in Nederland vastgelegd in het Besluit beheer batterijen en accu’s 2008 en de Regeling beheer batterijen en accu’s 2008. Zo mag er bijvoorbeeld in batterijen die je kunt kopen niet meer dan 0,0005% kwik en 0,002% cadmium zitten. Dit geldt zowel voor los verkochte batterijen als voor batterijen die al in een apparaat zitten. In draagbare batterijen, zoals powerbanks, en accu’s in gereedschap die vóór 2017 verkocht zijn, kunnen nog wel hogere hoeveelheden cadmium en kwik zitten.
Volgens de wet moeten batterijen een ‘weggooien bij klein chemisch afval’-symbool hebben. Dit symbool geeft aan dat batterijen niet bij het restafval mogen. Producenten van batterijen zijn verantwoordelijk voor de kosten van inzameling van batterijen en accu’s uit apparaten. Ook zijn producenten van batterijen verplicht om de consument te informeren over de gezondheids- en milieugevaren van batterijen. Winkels waar batterijen verkocht worden, zijn verplicht om lege of ongebruikte batterijen in te nemen.
Vanuit de Europese REACH-verordening (EU 1907/2006) zijn leveranciers van batterijen verplicht om consumenten die daarom vragen binnen 45 dagen te laten weten welke zorgwekkende stoffen er voor meer dan 0,1% in de batterij zitten. Op de website van het Europees Chemicaliënagentschap kun je via de kandidaatslijst nagaan welke chemische stoffen zorgwekkend zijn.
Speelgoed met batterijen
In speelgoed dat door de Europese Unie is goedgekeurd moeten de batterijen beveiligd zijn, om op een elektrische schok te voorkomen. Dit staat in de Europese Speelgoedrichtlijn (2009/48/EG). Kinderen kunnen dus veilig met goedgekeurd speelgoed met batterijen spelen. Let wel altijd op de leeftijdsgrens voor speelgoed met batterijen.
Hoe werkt een batterij?
Een batterij zet chemische energie om in elektrische energie. Zo kan de batterij een apparaat energie geven. Iedere batterij heeft een pluspool (+) en een minpool (-). Op de batterij staat dit aangegeven met de tekens + en -. Als de polen verbonden worden met het apparaat gaat er een stroompje lopen. Het is belangrijk dat de polen van de batterij aan de goede kant zitten. Als de batterij verkeerd om zit kan er kortsluiting of ontbranding ontstaan.
De pluspool en de minpool hebben verschillende elektrische ladingen. Aan de minpool komen elektronen vrij die richting de pluspool lopen, waar ze worden opgenomen. Een elektrolyt zorgt ervoor dat de stroom goed naar het apparaat loopt.
