In het kort.
Batterijen leveren elektriciteit aan draadloze apparaten. In batterijen zitten verschillende stoffen die elektriciteit opwekken. Bijvoorbeeld lithium, zink of zilver. Batterijen komen voor in verschillende groottes en maten. Batterijen zijn bij .
Wat zit er in batterijen?.
In batterijen zitten chemische stoffen die omgezet kunnen worden in elektrische energie. Alle batterijen werken hetzelfde, maar kunnen een verschillende samenstelling van stoffen hebben. In wegwerpbatterijen zitten bijvoorbeeld andere stoffen dan in oplaadbare batterijen. Alkalinebatterijen, zink-koolstofbatterijen, knoopcelbatterijen (Zn-lucht, LiMn, Zilveroxide) en lithiumbatterijen zijn wegwerpbatterijen. Nikkel-metaalhydridebatterijen (NiMH) en lithiumbatterijen (Li- , Li-Po) zijn oplaadbare batterijen. Daarnaast bevatten alle batterijen een , bijvoorbeeld kaliumhydroxide. Een elektrolyt zorgt er voor dat de stroom goed loopt tussen de twee polen van de batterij.
Zijn batterijen veilig te gebruiken?
Alle batterijen zijn veilig. Maar er gebeuren wel ongelukken met batterijen en soms kunnen batterijen lekken.
Ongelukken met batterijen
Als batterijen per ongeluk in het lichaam terechtkomen, kunnen ze ontladen en ernstige schade veroorzaken. Dit komt vooral voor bij knoopcelbatterijen. Ingeslikte knoopcelbatterijen kunnen in het lichaam blijven steken. In aanraking met slijmvocht kan een elektrisch stroompje ontstaan, wat kan leiden tot ernstige brandwonden in de slokdarm, luchtpijp, maag of darm. Dit kan zelfs dodelijke gevolgen hebben. Houd knoopcelbatterijen daarom altijd buiten het bereik van kinderen. Bel 112 als een kind een batterij heeft doorgeslikt.
Batterijen die in bepaalde elektronische apparaten zitten, zoals mobiele telefoons of hooverboards, kunnen bij verkeerd gebruik in brand vliegen of exploderen. Daarom moet je deze (reserve)batterijen als je gaat vliegen meenemen in je handbagage en mogen ze niet in het bagageruim.
Veel ongelukken met batterijen gebeuren doordat ze worden opgeladen met niet originele opladers. Deze opladers kunnen vaak niet zien of de batterij bijna vol zit waardoor de batterij overladen kan worden. Hierdoor kan de batterij te heet worden en beschadigd raken. In het ergste geval kan dit zelfs leiden tot ontbranden en zelfs ontploffen. Gebruik daarom altijd originele opladers voor het opladen van batterijen.
Lekkende batterijen
Batterijen horen dicht te blijven, maar het kan soms gebeuren dat batterijen gaan lekken. Dit komt vooral voor bij alkalinebatterijen en zink-koolstofbatterijen.Bijvoorbeeld wanneer ze lang in een ongebruikt apparaat zitten. De chemische stoffen die vrijkomen uit een lekkende batterij kunnen schadelijk zijn. Met name de vloeistof in alkalinebatterijen en zink-koolstofbatterijen kan bijtend zijn. Lithiumbatterijen en nikkel-metaalhydridebatterijen lekken niet snel. De metalen en lithium in de huidige batterijen zullen niet snel tot vergiftiging leiden. Wees wel extra voorzichtig met oude batterijen waar lood, kwik of cadmium in zit.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.
Sla ingrediëntentabel over- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Alkalimetaal.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Tips.
Online kopen
Let op als je batterijen online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Wanneer er een mogelijkheid is om je apparaat op netstroom aan te sluiten, dan is dat minder belastend voor het milieu dan het gebruik van batterijen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan lampjes of draagbare radio’s.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten batterijen
Er zijn vele soorten batterijen, in verschillende vormen en maten. Er zijn wegwerpbatterijen, die je gebruikt tot ze leeg zijn. Maar er bestaan ook oplaadbare batterijen, die je kunt opladen als ze leeg zijn en daarna opnieuw kunt gebruiken. De meest gebruikte batterijen in huis zijn de cilindervormige batterijen (zoals de bekende AAA- en AA-batterijen), de rechthoekige blokbatterijen (zoals de bekende 9 volts batterijen uit de rookmelders) en de platte, ronde schijfjes, de knoopcelbatterijen. Van de specialistische batterijen die bijvoorbeeld in mobiele telefoons, spiegelreflexcamera’s, boormachines en grote zaklantaarns zitten, hebben we minder in huis.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Er zijn geen specifieke keurmerken of certificeringen voor batterijen.
Beweringen en waarschuwingen
Buiten bereik van kinderen houden
Bewaar batterijen altijd buiten bereik van kinderen. Kinderen kunnen batterijen gebruiken op manieren waarvoor ze niet bedoeld zijn. Vooral jonge kinderen en huisdieren kunnen knoopcelbatterijen makkelijk inslikken. Berg batterijen daarom goed op en laat ze niet rondslingeren. Controleer bij speelgoed van je kind regelmatig of de batterijtjes er niet uitgehaald kunnen worden.
Gebruik van batterijen
Gebruik batterijen op de manier die is aangegeven op de verpakking. Dat betekent:
stel ze niet bloot aan vuur en temperaturen boven de 60ᵒC
prik ze niet lek of doorboor ze niet
maak ze niet open
vervorm ze niet
geef ze geen schokken of stoten.
Als je batterijen verkeerd gebruikt, kan dat kortsluiting of ontbranding geven. Let goed op hoe je de batterij in een apparaat moet plaatsen.
Op het etiket van batterij kan je onderstaand symbool tegenkomen:
-
CE-markering staat voor Conformité Européenne. Het is een merkteken waarmee een producent duidelijk maakt dat zijn product voldoet aan de Europese wetgeving rondom veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Het product kan met succes een eventuele keuring doorstaan. Voor de meeste consumentenproducten is een keuring niet verplicht. Let wel op, sommige Chinese producenten verkopen producten met een CE-teken (China Export) dat lijkt op het Europese CE-teken. Meer informatie en de verschillen tussen de twee logo’s vind je op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Bewaren en weggooien
Bewaren
Bewaar batterijen altijd buiten bereik van kinderen in de oorspronkelijke verpakking, op een droge plaats bij kamertemperatuur. Wanneer je een apparaat lange tijd niet gebruikt of de batterij in een apparaat leeg is, verwijder de batterij dan. Hiermee voorkom je dat de batterij gaat lekken (er chemische stoffen vrijkomen) en het apparaat beschadigt. Knoopcelbatterijen horen een kinderveilige verpakking te hebben die alleen met een schaar open te maken is.
Plak lege knoopcelbatterijen en 9 volts batterijen af. Er kan altijd nog restspanning in zitten, ook als ze leeg zijn en een apparaat daardoor niet meer werkt. Wanneer de polen van verschillende batterijen met elkaar in aanraking komen (bijvoorbeeld als je ze na gebruik in een la legt), bestaat de kans dat deze restspanning voor kortsluiting zorgt. Het is daarom belangrijk dat je de plus- en minpool van lege knoopcelbatterijen en 9 volts batterijen afplakt met tape of plakband.
Weggooien
Batterijen bestaan voor een deel uit milieuverontreinigende stoffen, zoals zware metalen. Als deze in een verbrandingsoven terechtkomen of gestort worden, kunnen deze stoffen in het milieu belanden. Gooi batterijen daarom nooit bij het restafval. Batterijen horen bij het chemisch afval. Op plekken waar je batterijen kunt kopen, worden ze ook ingezameld. Bijvoorbeeld bij supermarkten en elektronicawinkels. Uit de ingezamelde batterijen worden grondstoffen gehaald om onder andere nieuwe batterijen van te maken. Meer informatie over het weggooien van klein chemisch afval vind je op de website van Milieu Centraal.
Op het etiket van batterij kan je onderstaand symbool tegenkomen:
-
Dit is het symbool voor klein chemisch afval (kca). Het kca-logo is afgeschaft, maar je vindt het nog wel op producten. Soms staat dit logo onterecht op een product en op sommige kca-producten ontbreekt het juist. Kijk voor de juiste informatie daarom op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over batterijen?
In de Europese Unie zijn regels over batterijen vastgelegd in de Batterijenrichtlijn (2006/66/EG). Deze regels zijn in Nederland vastgelegd in het Besluit beheer batterijen en accu’s 2008 en de Regeling beheer batterijen en accu’s 2008. Zo geldt bijvoorbeeld voor batterijen die je kunt kopen, dat daarin niet meer dan 0,0005% kwik en 0,002% cadmium mag zitten. Dit geldt voor los verkochte batterijen en voor batterijen die al in een apparaat zitten. In draagbare batterijen, zoals powerbanks, en accu’s in gereedschap die vóór 2017 verkocht zijn, kunnen nog wel hogere hoeveelheden cadmium en kwik zitten.
Volgens de wet moeten batterijen een ‘niet in de afvalbak’-symbool hebben. Daarmee is voor gebruikers duidelijk dat batterijen niet bij het restafval mogen. Producenten van batterijen zijn verantwoordelijk voor de kosten van inzameling van batterijen en accu’s uit de apparatuur. Ook zijn producenten van batterijen verplicht om ons als consument te informeren over de gezondheids- en milieugevaren van batterijen. Winkels waar batterijen verkocht worden, zijn verplicht om lege of ongebruikte batterijen in te nemen.
Vanuit de Europese REACH-verordening (EU 1907/2006) zijn leveranciers van batterijen verplicht om consumenten die daarom vragen binnen 45 dagen te laten weten van welke zorgwekkende stoffen er in een gewicht van meer dan 0,1% in de batterij zit. Op de website van het Europees Chemicaliënagentschap kan je via de kandidaatslijst nagaan welke chemische stoffen dit zijn.
Speelgoed met batterijen
Batterijen in door de Europese Unie goedgekeurd speelgoed moeten beveiligd zijn om op een elektrische schok te voorkomen. Dit staat in de Europese Speelgoedrichtlijn (2009/48/EG). Kinderen kunnen dus veilig met goedgekeurd speelgoed met batterijen spelen. Let altijd op de leeftijdsgrens voor speelgoed met batterijen.
Hoe werkt een batterij?
Een batterij levert het apparaat waar hij in zit energie, zodat het apparaat kan werken zoals bedoeld. Dit doet een batterij door de opgeslagen chemische energie om te zetten in elektrische energie.
Iedere batterij heeft twee polen; een pluspool en een minpool. Op de batterij lees je de tekens + en -. Deze polen hebben een verschillende elektrische lading. Als de polen verbonden worden, gaat er een stroompje lopen. Aan de minpool komen er elektronen vrij die richting de pluspool lopen waar ze worden opgenomen. De zogenaamde ‘elektrolyt’ zorgt ervoor dat de stroom uit de batterij naar het apparaat gaat en niet door de batterij zelf stroomt.