In het kort.
Batterijen leveren elektriciteit aan apparaten. In batterijen zitten chemische stoffen zoals lithium, zink of nikkel. Deze stoffen zorgen voor een chemische reactie. De energie die daarbij vrijkomt, wordt omgezet in elektriciteit.
Batterijen zijn er in veel soorten, maten en vormen. Batterijen zijn bij .
Wat zit er in batterijen?.
Batterijen bevatten chemische stoffen die zorgen voor een chemische reactie. De energie die daarbij vrijkomt, wordt omgezet in elektriciteit. Alle batterijen werken op deze manier, maar ze kunnen verschillende stoffen bevatten.
Er zijn twee soorten batterijen:
Wegwerpbatterijen: bijvoorbeeld alkalinebatterijen (AA/AAA batterijen), zink-koolstofbatterijen, knoopcelbatterijen (zink-lucht, Lithium-mangaanoxide, zilveroxide) en lithiumbatterijen
Oplaadbare batterijen: bijvoorbeeld lithium-ionbatterijen (Li- , Li-Po) en nikkel-metaalhydridebatterijen (NiMH)
Alle batterijen bevatten een , bijvoorbeeld kaliumhydroxide. Het elektrolyt is een onderdeel van de batterij en laat ionen (geladen deeltjes) bewegen tussen de plus- en minpool. Daardoor kan de chemische reactie plaatsvinden die stroom levert.
Sommige knoopcelbatterijen bevatten een bittere stof (bitrex). Producenten voegen dit toe zodat kinderen of dieren de batterij niet inslikken.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Alkalimetaal.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Elektrolyt.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Zware metalen.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zijn chemische stoffen in batterijen veilig?.
Alle batterijen zijn veilig bij normaal gebruik. Toch gebeuren er soms wel ongelukken met batterijen. Ook kunnen batterijen chemische stoffen lekken.
Ongelukken met batterijen
Een batterij kan gevaarlijk zijn als die in het lichaam komt. Vooral knoopcelbatterijen kunnen makkelijk worden ingeslikt. Dat gebeurt vooral bij kinderen. Een ingeslikte knoopcelbatterij kan stroom afgeven in het lichaam. Daardoor kunnen er brandwonden ontstaan in de slokdarm, luchtpijp, maag of darmen. Dit is erg gevaarlijk en kan dodelijk zijn.
Houd knoopcelbatterijen daarom altijd buiten het bereik van kinderen. Bel direct 112 als een kind toch een batterij heeft ingeslikt.
Sommige oplaadbare batterijen kunnen in brand vliegen of ontploffen bij verkeerd gebruik. Het gaat bijvoorbeeld om batterijen in mobiele telefoons, elektrische fietsen of hoverboards. Gebruik daarom batterijen altijd volgens de gebruiksaanwijzing. Neem zulke (reserve)batterijen voor deze apparaten in het vliegtuig altijd mee in je handbagage, niet in je ruimbagage.
Veel ongelukken met batterijen ontstaan door het gebruik van een verkeerde oplader. Niet-originele opladers herkennen soms niet dat een batterij vol is. De batterij wordt dan overladen. Hierdoor kan de batterij te heet worden of kapot gaan. In het ergste geval kan de batterij in brand vliegen of ontploffen. Gebruik daarom altijd de oplader die bij het apparaat hoort.
Lekkende batterijen
Oude batterijen kunnen gaan lekken. Dit gebeurt vooral als ze lang in een ongebruikt apparaat zitten. Raak lekkende batterijen niet aan met blote handen. De chemische stoffen in de batterij kunnen schadelijk of bijtend zijn. Heb je toch een lekkende batterij aangeraakt? Was dan goed je handen.
Sommige batterijen lekken vaker dan andere. Alkalinebatterijen en zink-koolstofbatterijen lekken sneller dan lithiumbatterijen of nikkel-metaalhydridebatterijen. Nieuwe batterijen zijn meestal veilig. Maar oude batterijen met stoffen zoals lood, kwik of cadmium kunnen giftig zijn. Heb je oude batterijen van vóór 2015? Lever ze dan in. Gebruik liever nieuwe batterijen.
Tips.
Gebruik batterijen altijd zoals op de verpakking staat. Als je batterijen verkeerd gebruikt, kunnen ze kortsluiting of brand veroorzaken.
Let op de volgende punten:
Plaats de batterij op de juiste manier in het apparaat. Kijk goed naar de plus- en mintekens
Houd batterijen uit de buurt van vuur en hoge temperaturen (boven de 60 °C)
Prik batterijen niet lek en boor ze niet door
Maak batterijen niet open
Vervorm batterijen niet
Laat batterijen niet vallen, en laat ze niet stoten
Zorg dat batterijen niet nat worden
Houd batterijen uit de buurt van kleine kinderen. Let ook op apparaten met batterijen die geen speelgoed zijn, zoals afstandsbedieningen. Bel direct 112 als een kind een (knoopcel)batterij heeft ingeslikt
Raak lekkende batterijen niet aan met je blote handen. Is dit toch gebeurd? Was dan goed je handen en raak je ogen niet aan
Let bij speelgoed op de batterijhouder. Die moet alleen open kunnen met een schroevendraaier of muntstuk
Plak lege knoopcelbatterijen en blokbatterijen af met tape of plakband. Ook lege batterijen kunnen nog een beetje stroom geven. Als ze elkaar raken, kan dat kortsluiting veroorzaken
Online kopen
Let op als je batterijen online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel van buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Sommige apparaten kun je op twee manieren gebruiken: met batterijen of via het stopcontact (netstroom). Denk daarbij bijvoorbeeld aan een lamp, toetsenbord of digitale camera. Kun je een apparaat op netstroom aansluiten? Kies dan daarvoor. Dat is beter voor het milieu dan batterijen gebruiken.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten batterijen
Er zijn veel soorten batterijen, in verschillende vormen en maten. Je hebt wegwerpbatterijen. Die gebruik je één keer, tot ze leeg zijn. Er zijn ook oplaadbare batterijen. Die kun je opnieuw opladen en vaker gebruiken.
De meest gebruikte batterijen in huis zijn:
Cilindervormige batterijen, zoals de bekende AA- en AAA-batterijen
Rechthoekige blokbatterijen, zoals 9-volts batterijen in rookmelders
Platte, ronde schijfjes, knoopcelbatterijen, bijvoorbeeld in horloges
Speciale batterijen voor apparaten zoals mobiele telefoons, camera’s, boormachines en grote zaklampen
Powerbanks om onderweg je apparaten op te laden
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Op het etiket van batterijen kun je onderstaand symbool tegenkomen:
-
CE-markering staat voor Conformité Européenne. Het is een merkteken waarmee een producent duidelijk maakt dat zijn product voldoet aan de Europese wetgeving rondom veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Het product kan met succes een eventuele keuring doorstaan. Voor de meeste consumentenproducten is een keuring niet verplicht. Let wel op, sommige Chinese producenten verkopen producten met een CE-teken (China Export) dat lijkt op het Europese CE-teken. Meer informatie en de verschillen tussen de twee logo’s vind je op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Beweringen en waarschuwingen
Houd batterijen buiten het bereik van kinderen
Bewaar batterijen altijd op een plek waar kinderen en huisdieren er niet bij kunnen. Vooral knoopcelbatterijen kunnen gevaarlijk zijn. Kinderen kunnen ze makkelijk inslikken.
Laat batterijen niet rondslingeren en berg ze goed op. Controleer ook regelmatig het speelgoed van je kind. Zorg dat je kind de batterijen er niet zelf uit kan halen.
Bewaren en weggooien
Bewaren van volle batterijen
Bewaar volle batterijen altijd op een droge plek, bij kamertemperatuur en buiten het bereik van kinderen. Laat de batterijen het liefst in de originele verpakking zitten.
Gebruik je een apparaat lange tijd niet? Of is de batterij in het apparaat leeg? Haal de batterij er dan uit. Zo voorkom je dat de batterij gaat lekken en het apparaat beschadigt.
Lege batterijen weggooien
Batterijen bevatten stoffen die schadelijk kunnen zijn voor het milieu, zoals zware metalen. Gooi batterijen daarom nooit bij het restafval. Dat is slecht voor het milieu. Ook kunnen er dan branden ontstaan.
Lever lege batterijen in bij een inleverpunt. Je vindt die vaak in supermarkten, bouwmarkten of elektronicawinkels. De grondstoffen uit oude batterijen worden hergebruikt, bijvoorbeeld voor nieuwe batterijen.
Gooi apparaten met ingebouwde batterijen, zoals vapes of speelgoed met een oplaadbare accu, samen met de oplader in de bak voor klein chemisch afval.
Plak lege knoopcelbatterijen en blokbatterijen af met tape of plakband. Ook lege batterijen kunnen nog een beetje stroom bevatten. Als ze elkaar raken, kan dat kortsluiting veroorzaken.
Meer informatie over het weggooien van klein chemisch afval, het recyclen van batterijen en de milieu-impact van batterijen vind je op de website van Milieu Centraal.
Op het etiket van batterijen kun je onderstaand symbool tegenkomen:
-
Dit is het symbool voor klein chemisch afval (kca). Het kca-logo is afgeschaft, maar je vindt het nog wel op producten. Soms staat dit logo onterecht op een product en op sommige kca-producten ontbreekt het juist. Kijk voor de juiste informatie daarom op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over batterijen?
Er is een nieuwe Europese wet over batterijen. Deze nieuwe wet heet de Batterijenverordening. Deze vervangt de eerdere Batterijenrichtlijn (2006/66/EG). De nieuwe wet geldt voor alle soorten batterijen, zoals gewone batterijen (zoals AA of AAA), draagbare batterijen (zoals powerbanks), batterijen voor lichte vervoersmiddelen (zoals e-bikes en steps), industriële batterijen, en batterijen voor elektrische auto’s.
Deze wet regelt de hele levensduur van een batterij: van productie tot het moment dat je de batterij weggooit (recycling). Het doel is om batterijen veiliger, duurzamer en beter recyclebaar te maken.
De wet stelt onder andere:
Er komen doelen voor inzameling en recycling. Batterijen moeten beter worden hergebruikt.
In nieuwe batterijen moeten meer gerecyclede materialen zitten.
Er gelden strengere limieten voor vervuilingen met stoffen zoals kwik, cadmium en lood.
Sommige batterijen moeten een digitaal paspoort krijgen. Dit wordt verplicht vanaf 2027.Op de batterij komt dan een QR-code met informatie over de materialen en hoeveel daarvan gerecycled is.
Elke batterij moet een symbool hebben dat zegt: niet bij het restafval gooien. Dit betekent dat batterijen bij het klein chemisch afval horen.
Producenten moeten betalen voor het inzamelen en verwerken van oude batterijen.
Producenten zijn ook verplicht om informatie te geven over gezondheidsrisico’s en milieugevaren van batterijen.
Winkels die batterijen verkopen, moeten lege batterijen terugnemen. Je kunt ze daar dus gratis inleveren.
Er is nog een andere Europese wet: de Europese REACH-verordening (EU 1907/2006). Volgens deze wet mogen consumenten aan leveranciers van batterijen vragen of er zorgwekkende stoffen in de batterij zitten. De leverancier moet dan binnen 45 dagen antwoord geven als er meer dan 0,1% van zo'n stof in zit. Op de website van het Europees Chemicaliënagentschap kun je via de kandidaatslijst nagaan welke chemische stoffen zorgwekkend zijn.
Speelgoed met batterijen
Er zijn strenge regels voor batterijen in speelgoed. Deze regels komen uit de Europese Speelgoedrichtlijn (2009/48/EG). Ze zijn er om kinderen te beschermen en om schade aan het milieu te voorkomen. Batterijen in speelgoed moeten goed zijn ingebouwd: kinderen mogen er niet bij kunnen zonder gebruik van speciaal gereedschap, zoals een schroevendraaier.
Ook zijn er regels voor de elektrische veiligheid, de chemische stoffen in batterijen, en duidelijke instructies voor gebruik en onderhoud van het speelgoed.
Kinderen kunnen ernstig letsel oplopen als ze een batterij inslikken of een lekkende batterij aanraken. Daarom moet speelgoed met batterijen veilig zijn gebouwd.
Hoe werkt een batterij?
Een batterij maakt elektriciteit met een chemische reactie. Zo kan de batterij stroom geven aan een apparaat. Iedere batterij heeft een pluspool (+) aan de ene kant en een minpool (-) aan de andere kant. Op de batterij staat dit aangegeven met een + en -. Als je de batterij in een apparaat stopt en de polen raken de juiste contactpunten, gaat er stroomlopen. Daarmee werkt het apparaat. Het is belangrijk dat de polen van de batterij aan de goede kant zitten. Als de batterij verkeerd om zit, werkt het apparaat niet. Er is dan zelfs een kleine kans dat kortsluiting ontstaat.
De pluspool en minpool van een batterij hebben verschillende elektrische lading. In de batterij gebeurt een chemische reactie. Daardoor komen er bij de minpool elektronen vrij. Als je de batterij in een apparaat stopt, lopen deze elektronen via het apparaat naar de pluspool. In de batterij bewegen door een elektrolyt op dat moment geladen deeltjes (ionen), van de pluspool naar de minpool. Zo ontstaat er elektriciteit en werkt het apparaat.
