Plastic

Plastic is goedkoop, gaat lang mee en wordt in heel veel producten gebruikt. Tijdens het gebruik van producten komen de meeste chemische stoffen die in plastic zitten niet zomaar vrij. Bij normaal gebruik(extra informatie) Dit betekent dat je een product gebruikt zoals het bedoeld is, of zoals het op het etiket beschreven staat. Abnormaal gebruik van een product is bijvoorbeeld een halve tube tandpasta in je mond doen. Of met haarspray je planten laten glanzen. Of geen raam open doen wanneer er op het product staat dat je het in een goed geventileerde ruimte moet gebruiken, zoals bij gebruik van verf of een impregneerspuitbus.  zijn producten gemaakt van plastic veilig(extra informatie) Veilig betekent dat er geen schadelijke effecten op de gezondheid door het gebruik van producten (met daarin chemische stoffen) te verwachten zijn. De uitspraak over ‘veilig’ gaat uit van normaal gebruik. . Het gebruik van plastic heeft nadelen. Zo vind je plastic afval in het milieu en valt het plastic afval na verloop van tijd uiteen in microplastics. Naar de risico’s(extra informatie) Een risico is een mogelijk effect dat bij een bepaalde groep personen (of bij bepaalde individuen) kan optreden ten gevolge van het gebruik van een product (met daarin chemische stoffen). van microplastic wordt op dit moment veel onderzoek gedaan.

Elke dag gebruik je veel producten die van plastic zijn gemaakt. Plastic heeft als voordeel dat het sterk en licht van gewicht is. Producenten kunnen plastic in allerlei vormen gieten, persen of blazen. Ze kunnen er zelfs vezels voor textiel van maken.

Plastic zit bijvoorbeeld in je telefoon, speelgoed en verpakkingsmateriaal. Ook rioleringsbuizen en regenkleding zijn vaak van plastic gemaakt. Voor al die producten zijn er verschillende soorten plastic. Er is dus niet zomaar één plastic dat elke keer op dezelfde manier wordt gemaakt. Er zijn verschillende soorten plastics, elk met zijn eigen samenstelling en eigenschappen.

Afhankelijk van de gewenste eigenschappen van het product worden er chemische stoffen aan plastic toegevoegd ( additieven(extra informatie) Een additief is een chemische stof die aan een product wordt toegevoegd om de werking of een bepaalde eigenschap te bevorderen, bijvoorbeeld de geur, het uiterlijk of de houdbaarheid. ). Het geeft plastic bijvoorbeeld een bepaalde kleur, maakt het buigzaam of zorgt ervoor dat het minder brandbaar is. Zie voor meer informatie over deze additieven het kopje ‘Meer informatie’.

Veelgebruikte soorten plastic

ABS

Acrylonitril-butadieen-styreen (ABS) is een veelgebruikt hard plastic dat moeilijk te buigen is. Het zit in plastic onderdelen van telefoons, speelgoed en huishoudelijke apparaten, zoals televisies.

PE, HDPE en LDPE

Polyetheen (ook met de oudere term polyethyleen aangeduid of PE) is een plastic dat in allerlei producten zit, zoals luiers, maandverband en kunstgras. Uit PE kan je hoge-dichtheid polyethyleen (HDPE, ook afgekort als PE-HD) en lage-dichtheid polyethyleen (LDPE, ook afgekort als PE-LD) maken. HDPE is een ondoorzichtig en dik materiaal. Het zit veel in speelgoed, shampooflessen, emmers en in bijvoorbeeld flessen waar vruchtensap in zit. LDPE is een zachter materiaal. Producten als vershoudfolie, boodschappentassen en sommige knijpflessen zijn van LDPE gemaakt.

PA

Polyamide (PA) is een plastic waar bijvoorbeeld babyflessen van zijn gemaakt. PA zit ook in textiel als regenkleding, zwemkleding, panty’s, touwen, vlaggen en vloerkleden.

PC

Polycarbonaat (PC) is een sterk en doorzichtig plastic. Van PC worden verschillende producten gemaakt, zoals dvd’s en mobiele telefoons. In PC kan bisfenol A (BPA) zitten. BPA is een chemische stof, die effect kan hebben op de vruchtbaarheid en de hormoonhuishouding.

PES en PPSU

Polyethersulfon (PES) en polyfenylsulfon (PPSU) zijn net als PC een sterk en doorzichtig plastic. Ze worden vaak als vervanger van PC gebruikt. Ze zitten bijvoorbeeld soms in babyflessen. Voor het maken van PES en PPSU kan bisfenol S (BPS) worden gebruikt. BPS is een chemische stof die veel lijkt op BPA. BPS heeft vergelijkbare schadelijke eigenschappen als BPA: het kan schadelijk zijn voor de vruchtbaarheid en kan effect op het hormoonsysteem hebben. Daarnaast kan BPS schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Voor voedselcontactmaterialen geeft de wet aan dat de hoeveelheid BPS die vrij mag komen onder een bepaalde grens moet blijven.

PET 

Polyethyleentereftalaat (PET of PETP) is een dun en vaak doorzichtig plastic. Hiervan worden waterflessen en frisdrankflessen, de bekende PET-flessen, gemaakt. PET wordt ook gebruikt om textiel van te maken. Je vindt het bijvoorbeeld in regenkleding en fleecevesten.

PLA

Polymelkzuur (PLA) is een biologisch afbreekbaar(extra informatie) Een stof is biologisch afbreekbaar als schimmels en bacteriën het helemaal kunnen afbreken tot water, CO₂ en zouten. Dit gebeurt bijvoorbeeld in een waterzuiveringsinstallatie of een composthoop. plastic. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt als verpakkingsmateriaal voor voedsel en als filament voor 3D-printers.

PP

Polypropeen, ook wel polypropyleen genoemd, (afgekort PP) is een hard maar flexibel plastic. Het wordt gebruikt in plastic meubelen, auto-onderdelen en jerrycans. Ook babyflessen en broodtrommels worden vaak van dit materiaal gemaakt. Ook in mondkapjes, luiers, tampons en touwen wordt PP gebruikt.

PS

Polystyreen (PS), ofwel piepschuim, is een lichtgewicht plastic dat goed isoleert en water afstoot. PS wordt onder andere gebruikt in verpakkingsmateriaal en isolatiemateriaal.

PVC

Polyvinylchloride (PVC) is een plastic dat wordt gebruikt als alternatief voor hout en beton. PVC is een goedkope en makkelijk bewerkbare vorm van plastic. Ook opblaasbare zwembadjes, regenkleding en zacht plastic speelgoed, zoals poppen, kunnen van PVC zijn gemaakt.

PUR

Polyurethaan (PUR) wordt gebruikt voor het maken van verschillende soorten hard of rubberachtig plastic. Voorbeelden hiervan zijn: matrassen, tapijt, isolatiemateriaal, skateboardwielen, schoenzolen, huishoudelijke apparaten, zoals koelkasten, en auto-onderdelen, zoals bumpers.

Melaminekunststof

Melaminekunststof (vaak verkeerd afgekort als melamine) is sterk en hard plastic en licht van gewicht. Ook kan het goed tegen zure voedingsmiddelen en dranken. Keuken- en tafelgerei, zoals broodtrommels en drinkbekers, kan gemaakt zijn van melaminekunststof. Andere producten waar melaminekunststof in kan zitten, zijn vloeren, meubels, constructiematerialen, papier- en kartonproducten en elektronische apparaten.

Producten gemaakt van plastic zijn bij normaal gebruik veilig. Aan plastic worden vaak chemische stoffen (additieven) toegevoegd om eigenschappen van het plastic te verbeteren. Bijvoorbeeld om plastic soepel te maken of de verspreiding van brand te vertragen. Deze additieven komen niet zomaar los tijdens het gebruik van het product.

Het gebruik van plastic heeft nadelen. Zo vind je plastic afval op het land, in oceanen, zeeën en rivieren. Als dieren grotere stukken plastic binnenkrijgen, kunnen ze last krijgen van darmblokkades of verstikking. Plastic valt na verloop van tijd uiteen in microplastics, door bijvoorbeeld slijtage van zwerfafval of van plastic producten die je gebruikt Er bestaan zorgen over de mogelijk invloed van microplastics op de gezondheid en het milieu. Op dit moment wordt er veel onderzoek naar gedaan.