Hormoonverstorende stoffen

Hormonen zijn signaalstoffen die je lichaam zelf aanmaakt. Ze geven via het bloed signalen door naar organen in je lichaam. Zo blijven allerlei processen in het lichaam in evenwicht. Sommige lichaamsvreemde stoffen waarmee we in aanraking komen, kunnen het evenwicht in het hormoonsysteem verstoren. Deze stoffen noemen we hormoonverstorende stoffen. Ze kunnen schadelijk zijn voor je gezondheid. Of dat zo is, hangt af van de hoeveelheid hormoonverstorende stoffen die je binnenkrijgt en de levensfase waarin je ze binnenkrijgt. Zwangeren, baby’s en kinderen in de puberteit zijn extra gevoelig voor hormoonverstoring. Zij lopen daarom meer risico(extra informatie) Een risico is een mogelijk effect dat bij een bepaalde groep personen (of bij bepaalde individuen) kan optreden ten gevolge van het gebruik van een product (met daarin chemische stoffen). op gezondheidseffecten bij een hoge blootstelling aan hormoonverstorende stoffen.

Zowel chemische als natuurlijke stoffen(extra informatie) Een natuurlijke stof is een chemische stof die niet door de mens gemaakt is (gesynthetiseerd), maar uit de natuur komt. Een voorbeeld hiervan is een geurstof zoals geraniol. Geraniol kan uit een bloem (bijvoorbeeld een roos) gehaald worden maar kan ook synthetisch gemaakt worden. kunnen hormoonverstorend werken.

Sommige van deze stoffen maken en gebruiken we bewust, bijvoorbeeld in medicijnen. Veel vrouwen slikken bijvoorbeeld “de pil”. De stoffen daarin verstoren de hormonen die de eisprong regelen. Ze zorgen ervoor dat je tijdelijk niet zwanger kunt worden. Dat is dus een gewenste verstoring van het hormonale evenwicht in je lichaam.

Andere hormoonverstorende stoffen zijn niet gemaakt om het hormoonsysteem te verstoren. Ze zitten om andere redenen in producten. Bijvoorbeeld als weekmaker om ervoor te zorgen dat plastic niet te hard is, als vlamvertrager om de verspreiding van vuur tegen te gaan, of als conserveermiddel(extra informatie) Een conserveermiddel voorkomt of remt de groei van bacteriën, schimmels en gisten. Door conserveermiddelen aan een product toe te voegen blijft het product langer houdbaar. om producten langer goed te houden.

Welke hormoonverstorende stoffen kunnen in consumentenproducten zitten?

In veel consumentenproducten die je gebruikt kunnen kleine hoeveelheden hormoonverstorende stoffen zitten. Bekende voorbeelden van hormoonverstorende stoffen die in producten kunnen zitten, zijn bisfenol A (BPA), ftalaten, parabenen en lysmeral.

Nog niet alles is bekend over hormoonverstoring en hormoonverstorende stoffen. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft criteria opgesteld om te kunnen bepalen of een stof een hormoonverstorend is. Toch weten we voor veel stoffen nog niet of ze hormoonverstorend zijn. Dit komt omdat er veel informatie nodig is om dat vast te kunnen stellen. Op dit moment zijn er een aantal stoffen waarvan in Europa wordt onderzocht of ze hormoonverstorend zijn. Voorbeelden hiervan zijn BHT en geraniol.

Volgens wetenschappelijke studies draagt blootstelling aan hormoonverstorende stoffen mogelijk bij aan het ontstaan van schadelijke gezondheidseffecten. Of hormoonverstorende stoffen schadelijk zijn voor je gezondheid, hangt onder andere af van de hoeveelheid stoffen die vrijkomen uit producten die je gebruikt en hoeveel je vervolgens binnenkrijgt. Ook de levensfase waarin je een hormoonverstorende stof binnenkrijgt, bepaalt of die stof schadelijk is voor de gezondheid. Zwangeren, baby’s en kinderen in de puberteit zijn extra gevoelig voor hormoonverstoring. Zij lopen daarom meer risico op gezondheidseffecten bij een hoge blootstelling aan hormoonverstorende stoffen. Dit komt doordat hormonen tijdens deze levensfases erg belangrijk zijn voor processen in het lichaam. Denk aan ontwikkelingen van het ongeboren kind of tijdens de puberteit.

Blootstelling aan hormoonverstorende stoffen is niet per definitie schadelijk. Voor zover bekend krijg je bij normaal gebruik(extra informatie) Dit betekent dat je een product gebruikt zoals het bedoeld is, of zoals het op het etiket beschreven staat. Abnormaal gebruik van een product is bijvoorbeeld een halve tube tandpasta in je mond doen. Of met haarspray je planten laten glanzen. Of geen raam open doen wanneer er op het product staat dat je het in een goed geventileerde ruimte moet gebruiken, zoals bij gebruik van verf of een impregneerspuitbus.  van consumentenproducten niet te veel hormoonverstorende stoffen binnen. Toch weten we nog maar weinig over hormoonverstoring en hormoonverstorende stoffen. Er is meer onderzoek nodig om beter inzicht te krijgen in dit onderwerp.

Welke effecten kunnen hormoonverstorende stoffen hebben?

Voorbeelden van mogelijke schadelijke gezondheidseffecten zijn onvruchtbaarheid, aangeboren afwijkingen, overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes, stofwisselingsziekten, en sommige soorten kanker. Bij het ontstaan van ziekte spelen veel factoren een rol. Denk aan erfelijke aanleg, leefstijl en voeding. Veel ziektes ontstaan door een combinatie van verschillende factoren.

Kunnen hormoonverstorende stoffen schadelijk zijn voor kleine kinderen?

Baby’s en kinderen zijn volop in de groei en in ontwikkeling. Dat maakt ze extra kwetsbaar voor hormoonverstorende stoffen. Of blootstelling aan een stof schadelijk is, hangt af van de hoeveelheid die iemand binnenkrijgt. Voor zover bekend, krijgt een kind bij normaal gebruik van consumentenproducten niet te veel hormoonverstorende stoffen binnen.

Zijn hormoonverstorende stoffen schadelijk voor het ongeboren kind?

Ook ongeboren baby’s zijn volop in de groei en in ontwikkeling. Er is daarom een risico voor de gezondheid als je tijdens de zwangerschap te veel hormoonverstorende stoffen binnenkrijgt. Hoe groot dit risico precies is, onderzoeken wetenschappers momenteel.

Voor nu is het advies om het binnenkrijgen van een hoge hoeveelheid mogelijk hormoonverstorende stoffen te voorkomen als je zwanger bent: ‘alles met mate’. Dit betekent als je zwanger bent:

• Gebruik consumentenproducten volgens de gebruiksaanwijzing. Warm bijvoorbeeld geen plastic bakjes op in de magnetron als ze daar niet voor zijn bedoeld.

• Vermijd situaties waarin je langdurig dezelfde stoffen binnen kunt krijgen, zoals het schoonmaken met grote hoeveelheden schoonmaakmiddel.

• Als je gaat verven, probeer dan het inademen van de verfdamp zo veel mogelijk te vermijden en ventileer goed. Laat liever iemand anders verven die niet zwanger is.

• Volg de adviezen uit folder ‘Zwanger!’.