Verschijningsvormen
Tapijt bestaat in verschillende vormen, bijvoorbeeld kamerbreed, als tapijttegel of als vloerkleed. Tapijt dempt het geluid en verbetert de akoestiek in huis. Daarnaast is tapijt zacht en warm voor je voeten en het voorkomt dat je uitglijdt.
Tapijt bestaat uit een tapijtrug, vezels en opvulling. In deze onderdelen zit een aantal chemische stoffen met elk een eigen functie. De tapijtrug bestaat uit verschillende ondersteunende lagen. Deze ondersteunende lagen bestaan uit: een laag waarop de vezels zijn geweven, een laag voor demping of verdere stabiliteit en een laag om de vorm van het tapijt te behouden. Deze lagen zijn meestal van een plasticsoort zoals PP (polypropeen), polyesters, latex, PVC (polyvinylchloride), bitumen, PU (polyurethaan), maar soms zijn ze van natuurlijke materialen, zoals jute of katoen. De lagen worden vaak opgevuld met een vulstof, zoals calciumcarbonaat.
De gebruikte vezels zijn een samenstelling van synthetische of natuurlijke vezels of een mengeling daarvan. Synthetische vezels zoals nylon, PA (polyamide), PP (polypropeen) en polyesters komen vaak voor. Maar ook natuurlijke vezels zoals wol, katoen of sisal komen voor.
Wat moet je weten
Welke chemische stoffen zitten er in tapijt?
Chemische stoffen zijn nodig om een tapijt te kunnen maken. Ook behandelen producenten tapijt met chemische stoffen om het (langer) mooi te houden. Producenten gebruiken chemische stoffen bij het produceren van plastic onderlagen en vezels. Bijvoorbeeld weekmakers en oplosmiddelen in onderlagen en vezels van PVC, latex en PU (polyurethaan). Na het produceren van de onderlagen en de vezels, krijgt tapijt nog een reeks behandelingen met verschillende chemische stoffen. Dit kan zijn om het tapijt te kleuren, om het water- en vuilafstotend te maken, om het tegen motten, schimmels en bacteriën te beschermen en om ervoor te zorgen dat het niet snel vlam vat. Sommige chemische stoffen die in het tapijt zitten, kunnen verdampen en zo in de lucht komen. Deze stoffen kunnen zich aan huisstof binden. Dit kun je vervolgens inademen of inslikken. Door je huis een paar dagen goed door te luchten bij een nieuw tapijt, kunnen deze chemische stoffen uit je huis waaien.
Wat zegt de wet over chemische stoffen in tapijt?
Kamerbreed tapijt valt onder de Verordening Bouwproducten (305/2011/EU) en moet dus voldoen aan een aantal gezondheids-, veiligheids-, en prestatie-eisen. Producten die aan de standaardvereisten voldoen, kunnen de CE-markering dragen (hoewel niet verplicht) en vrij binnen de EU worden verhandeld.
Hygiëne
Sommige mensen hebben een allergie voor huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren en schimmelsporen. Je kunt last krijgen van een verstopte neus, snotteren, niezen, jeuk in de neus en ogen, benauwdheid, een piepende ademhaling (astma) en/of slijm ophoesten. De huisstofmijt, huidschilfers en schimmelsporen kunnen aanwezig zijn in (oudere) matrassen, stoffen meubels en tapijt. Specifieke adviezen over hoe je kunt omgaan met een allergie voor huisstofmijt, huidschilfers van huisdieren en schimmelsporen kun je ontvangen van je huisarts en bij het Longfonds.
Voorzorgsmaatregelen
Tips
- Niet ieder tapijt hoeft gelijmd te worden. Vaak is het voldoende om dubbelzijdig tape of kopspijkers aan te brengen rond de deurplinten. Als je toch vloerlijm gebruikt, zorg dan dat de lijm weinig of geen vluchtige organische stoffen (VOS) bevat.
- Zorg dat je je huis na het leggen van het nieuwe tapijt een paar dagen goed door lucht zodat de chemische stoffen kunnen uitwaaien.
- Ben je allergisch voor huisstofmijt? Vraag in de winkel welk type vloerbedekking dan geschikt is met betrekking tot jouw allergie.
- Stofzuig je tapijt regelmatig goed. Dit betekent 2 of 3 keer per week.
Let extra op als je online tapijt bestelt:
- Online producten kopen bij Nederlandse webwinkel: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel binnen de Europese Unie: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel buiten de Europese Unie: mogelijk onveilig.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Alkylfenolethoxylaten. Emulgator.
- Soms
Alkylfenolethoxylaten zijn stoffen die de onderlagen aan elkaar doen kleven. Alkylfenolethoxylaten hebben schadelijke effecten op het milieu en sommige typen kunnen ook effecten hebben op de gezondheid. Fabrikanten van schoonmaakmiddelen stoppen met het gebruik van alkylfenolethoxylaat in hun producten. Maar deze groep van stoffen mogen wel als kleefstoffen in onderlagen van tapijt gebruikt worden. Tapijt met alkylfenolethoxylaten erin is veilig om te gebruiken.
Aluminumhydroxide. Vlamvertrager.
- Soms
Aluminiumhydroxide is een vlamvertragend vulmiddel dat vaak in synthetische onderlagen zit. Tapijt met aluminiumhydroxide erin is veilig te gebruiken.
Biociden. Bacteriedodend.
- Vaak
Biociden beschermen het tapijt tegen huisstofmijten, schimmels en bacteriën. Wollen tapijten zijn zeer gevoelig voor bacteriegroei en biociden zijn nodig om bacteriegroei tegen te gaan. Ook veel plasticsoorten worden behandeld met biociden om schimmels en bacteriën tegen te gaan. De werkzame stoffen die in biociden zitten en die in Nederland op de markt te koop zijn, zijn door Europese wetenschappers eerst beoordeeld op eventuele risico’s voor de gezondheid en het milieu. Tapijt met biociden erin zijn veilig om te gebruiken.
Calciumcarbonaat. Vulstof.
- Vaak
Calciumcarbonaat wordt gebruikt als opvulmateriaal, meestal in latex en bitumen onderlagen. Tapijt met calciumcarbonaat erin is veilig te gebruiken.
Jute. .
- Soms
Jute wordt vooral gebruikt als onderlaag. Tapijt gemaakt van jute is veilig om te gebruiken.
Katoen. .
- Soms
Katoen is een plantaardige vezel die in combinatie met andere vezels wordt gebruikt. Katoen kan ook als onderlaag worden gebruikt. Tapijt gemaakt van katoen is veilig om te gebruiken.
Kleurstoffen. Kleurstof.
- Vaak
Er bestaan duizenden verschillende kleur- en pigmentstoffen voor het verfproces van tapijt. Er zijn mensen die een contactallergie hebben voor een enkele kleurstof maar de kans dat kleurstoffen in tapijt in aanraking komen met de huid is klein.
Over het type azo-kleurstoffen zijn bepalingen vastgelegd. In de REACH verordening (1907/2006/EU) staat beschreven welke azo-kleurstoffen wel en niet gebruikt mogen worden, en wat de maximale hoeveelheid in textiel mag zijn. Tapijt met kleurstoffen erin is veilig te gebruiken.
Latex. Latex schuimrubber.
- Soms
Latex wordt gebruikt als tussenlaag in een tapijt. Tapijt gemaakt van latex is veilig om te gebruiken.
Weekmakers. Weekmaker.
- Soms
Weekmakers komen vooral voor in onderlagen van polyvinylchloride (PVC) en in veel kleinere hoeveelheden ook in onderlagen van latex en polyurethaan (PU). Van sommige weekmakers weten we dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid en er discussie is of het gebruik ervan beperkt moet worden. Dit betekent niet dat je je meteen zorgen hoeft te maken. Tapijt met weekmakers in de onderlaag is veilig om te gebruiken. Voor zwangere vrouwen, kleine kinderen en voor mensen die vaak en veel producten met weekmakers gebruiken, kan er een risico zijn. Lees hier meer over op de pagina weekmakers.
Zware metalen. Zware metalen.
- Soms
Zware metalen kunnen in tapijt voorkomen door de productie van synthetische onderlagen en vezels, en als onderdeel van kleurstoffen, vlamvertragers, biociden of waterafstotende middelen. Het gaat onder andere om cadmium, zink, organotin en koper. Er bestaat veel regelgeving over het gebruik van metalen in producten. Het gebruik van zware metalen in tapijt is niet verboden. Maar producenten van tapijt moeten zich houden aan de regelgeving. Blootstelling aan zware metalen en hun verbindingen in plastic en kleurstoffen mogen natuurlijk geen gevaar vormen voor de gezondheid. Zware metalen mogen daarom maar in zeer klein hoeveelheden in tapijt aanwezig zijn. Ook zijn er verschillende keurmerken die het gebruik van zware metalen in tapijt beperken. Tapijt met zware metalen erin is door de regelgeving en het toezicht hierop veilig om te gebruiken.
Bacteriedodend.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Biociden.
- Vaak
Biociden beschermen het tapijt tegen huisstofmijten, schimmels en bacteriën. Wollen tapijten zijn zeer gevoelig voor bacteriegroei en biociden zijn nodig om bacteriegroei tegen te gaan. Ook veel plasticsoorten worden behandeld met biociden om schimmels en bacteriën tegen te gaan. De werkzame stoffen die in biociden zitten en die in Nederland op de markt te koop zijn, zijn door Europese wetenschappers eerst beoordeeld op eventuele risico’s voor de gezondheid en het milieu. Tapijt met biociden erin zijn veilig om te gebruiken.
Emulgator.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Alkylfenolethoxylaten.
- Soms
Alkylfenolethoxylaten zijn stoffen die de onderlagen aan elkaar doen kleven. Alkylfenolethoxylaten hebben schadelijke effecten op het milieu en sommige typen kunnen ook effecten hebben op de gezondheid. Fabrikanten van schoonmaakmiddelen stoppen met het gebruik van alkylfenolethoxylaat in hun producten. Maar deze groep van stoffen mogen wel als kleefstoffen in onderlagen van tapijt gebruikt worden. Tapijt met alkylfenolethoxylaten erin is veilig om te gebruiken.
Kleurstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Kleurstoffen.
- Vaak
Er bestaan duizenden verschillende kleur- en pigmentstoffen voor het verfproces van tapijt. Er zijn mensen die een contactallergie hebben voor een enkele kleurstof maar de kans dat kleurstoffen in tapijt in aanraking komen met de huid is klein.
Over het type azo-kleurstoffen zijn bepalingen vastgelegd. In de REACH verordening (1907/2006/EU) staat beschreven welke azo-kleurstoffen wel en niet gebruikt mogen worden, en wat de maximale hoeveelheid in textiel mag zijn. Tapijt met kleurstoffen erin is veilig te gebruiken.
Latex schuimrubber.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Latex.
- Soms
Latex wordt gebruikt als tussenlaag in een tapijt. Tapijt gemaakt van latex is veilig om te gebruiken.
Overig.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Jute.
- Soms
Jute wordt vooral gebruikt als onderlaag. Tapijt gemaakt van jute is veilig om te gebruiken.
Katoen.
- Soms
Katoen is een plantaardige vezel die in combinatie met andere vezels wordt gebruikt. Katoen kan ook als onderlaag worden gebruikt. Tapijt gemaakt van katoen is veilig om te gebruiken.
Polyamide.
- Vaak
Polyamide is de meest populaire vezel die wordt gebruikt in tapijt. Tapijt gemaakt van polyamide is veilig om te gebruiken.
Polyester.
- Soms
Polyester is elastisch en heeft een goede treksterkte. Het wordt vooral gebruikt als mengvezel om ander materiaal te versterken. Ook in de onderlaag waarop de vezels zijn geweven zit vaak polyester. Tapijt gemaakt van polyester is veilig om te gebruiken.
Polypropeen (PP).
- Soms
Polypropeen is een veelzijdig materiaal en heeft een goede slijtweerstand. Polypropeen wordt gebruikt in vezels en in onderlagen. Tapijt gemaakt van polypropyleen is veilig om te gebruiken.
Polyurethaan (PU).
- Soms
Polyurethaan wordt gebruikt als onderlaag. Het zorgt voor demping. Tapijt gemaakt van polyurethaan is veilig om te gebruiken.
Polyvinylchloride (PVC).
- Soms
PVC wordt soms gebruikt als onderlaag. Tapijt gemaakt van PVC is veilig om te gebruiken.
Sisal.
- Soms
Sisal is een plantaardige vezel die alleen of in mengsel met andere vezels in tapijt wordt gebruikt. Tapijt gemaakt van sisal is veilig om te gebruiken.
Wol.
- Soms
Wol is een natuurlijk product dat als vezel, vaak in combinatie met andere vezels, in tapijt wordt gebruikt. Tapijt gemaakt van wol is veilig om te gebruiken.
Vlamvertrager.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Aluminumhydroxide.
- Soms
Aluminiumhydroxide is een vlamvertragend vulmiddel dat vaak in synthetische onderlagen zit. Tapijt met aluminiumhydroxide erin is veilig te gebruiken.
Vlamvertragers.
- Soms
Vlamvertragers worden veel gebruikt in synthetische onderlagen en vezels en in polyurethaanschuim. Er zijn verschillende vlamvertragers op de markt. De schadelijke effecten op mens en milieu verschillen per chemische vlamvertrager. In de Europese Unie is vastgelegd welke vlamvertragers niet in consumentenproducten mogen zitten. Tapijt met vlamvertragers erin is veilig om te gebruiken.
Vluchtige organische stoffen.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Vluchtige organische stoffen.
- Vaak
Vluchtige organische stoffen (VOS) gebruiken producenten voor het maken van de plasticsoorten voor onderlagen en vezels. Deze vluchtige organische stoffen kunnen vrijkomen uit de lijm die gebruikt wordt bij het leggen van het tapijt. Vluchtige organische stoffen verdampen snel en gemakkelijk. Je kunt de chemische stoffen goed ruiken als je een nieuw tapijt uit de verpakking haalt. Als je er veel van inademt, kun je last krijgen van hoofdpijn, vermoeidheid en irritatie van neus, keel en ogen. Lucht je huis daarom goed door na het leggen van een nieuw tapijt.
Vulstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Calciumcarbonaat.
- Vaak
Calciumcarbonaat wordt gebruikt als opvulmateriaal, meestal in latex en bitumen onderlagen. Tapijt met calciumcarbonaat erin is veilig te gebruiken.
Water- en vuilafstotende stof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
PFAS.
- Soms
Vaak wordt tapijt behandeld met PFAS om het tapijt te beschermen tegen water, olie, vuil en stof. Over een aantal stoffen uit deze groep is er discussie over mogelijke schadelijke effecten voor je gezondheid. PFOA en PFOS zijn daar voorbeelden van. Tapijt met PFAS erin is bij normaal gebruik veilig.
Weekmaker.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Weekmakers.
- Soms
Weekmakers komen vooral voor in onderlagen van polyvinylchloride (PVC) en in veel kleinere hoeveelheden ook in onderlagen van latex en polyurethaan (PU). Van sommige weekmakers weten we dat ze schadelijke effecten kunnen hebben op de gezondheid en er discussie is of het gebruik ervan beperkt moet worden. Dit betekent niet dat je je meteen zorgen hoeft te maken. Tapijt met weekmakers in de onderlaag is veilig om te gebruiken. Voor zwangere vrouwen, kleine kinderen en voor mensen die vaak en veel producten met weekmakers gebruiken, kan er een risico zijn. Lees hier meer over op de pagina weekmakers.
Zware metalen.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Zware metalen.
- Soms
Zware metalen kunnen in tapijt voorkomen door de productie van synthetische onderlagen en vezels, en als onderdeel van kleurstoffen, vlamvertragers, biociden of waterafstotende middelen. Het gaat onder andere om cadmium, zink, organotin en koper. Er bestaat veel regelgeving over het gebruik van metalen in producten. Het gebruik van zware metalen in tapijt is niet verboden. Maar producenten van tapijt moeten zich houden aan de regelgeving. Blootstelling aan zware metalen en hun verbindingen in plastic en kleurstoffen mogen natuurlijk geen gevaar vormen voor de gezondheid. Zware metalen mogen daarom maar in zeer klein hoeveelheden in tapijt aanwezig zijn. Ook zijn er verschillende keurmerken die het gebruik van zware metalen in tapijt beperken. Tapijt met zware metalen erin is door de regelgeving en het toezicht hierop veilig om te gebruiken.
Alternatieven
Je kunt je vloer ook bedekken met hout, laminaat, linoleum, kurk of plavuizen.
Informatie op het etiket
Keurmerken en beweringen
Er zijn verschillende keurmerken en certificeringen voor tapijt.
- GUT-Tapijt
- Oeko-tex
- Blue Angel
- Nordic Swan Ecolabel
Meer informatie over de keurmerken vind je op de pagina Meubels, vloerbedekking en textiel.
Bewaren en weggooien
Tapijt gooi je weg bij het grofvuil. Sommige bedrijven halen gebruikte vloerbedekking bij consumenten op.
Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.