In het kort.
Medische (ook wel chirurgische mondmaskers genoemd) en niet-medische wegwerpmondkapjes zijn vaak gemaakt van polypropyleen (PP) en herbruikbare mondkapjes vaak van katoen. Ook andere synthetische vezels kunnen in herbruikbare mondkapjes gebruikt worden. Bij zijn er geen schadelijke effecten op de gezondheid te verwachten door deze chemische stoffen in mondkapjes. Wetenschappers doen nog onderzoek naar herbruikbare mondkapjes waar nanodeeltjes in zitten voor een antibacteriële en/of antivirale werking. Het is niet bekend of je deze toegevoegde stoffen inademt bij gebruik en of ze daardoor in je lichaam terechtkomen. Was een mondkapje van textiel altijd voor gebruik.
Wat zit er in mondkapjes?.
De meeste medische en niet-medische wegwerpmondkapjes zijn gemaakt van polypropyleen (PP). Een bepaald proces, ‘meltblown’ genaamd, zorgt ervoor dat er vezels gemaakt worden uit polypropyleen. Deze propyleenvezels vormen een soort fleece laag. Op verpakkingen staat dit soms aangegeven als “non-woven pp”. Hoe dichter de vezels op elkaar zitten en hoe meer lagen er op elkaar liggen, hoe beter het mondkapje beschermt tegen bijvoorbeeld stofdeeltjes en virussen.
Herbruikbare mondkapjes worden vaak van katoen gemaakt. Ook andere synthetische vezels, zoals polyester en nylon, kunnen in deze mondkapjes gebruikt worden. Soms worden nog nanodeeltjes aan de vezels toegevoegd (zie ‘Antibacterieel en/of antiviraal’ hieronder). De elastieken van alle soorten mondkapjes zijn meestal gemaakt van elastaan.
Antibacterieel en/of antiviraal
Op verpakkingen van sommige herbruikbare mondkapjes staat dat ze een antibacteriële en/of antivirale werking hebben, doordat er bijvoorbeeld koperoxide, titaniumdioxide, zilver of grafeen is toegevoegd. Vaak worden deze stoffen toegevoegd in de vorm van nanodeeltjes. Deze nanodeeltjes zouden ervoor moeten zorgen dat bacteriën en virussen zich minder goed kunnen vermenigvuldigen in je mondkapje. Ook wordt beweerd dat mondkapjes met grafeen beter filtreren, meer lucht doorlaten en langer mee gaan. Er is niet genoeg kennis om goed te kunnen beoordelen of antibacteriële en/of antivirale mondkapjes je beter beschermen tegen het coronavirus SARS-CoV-2 dan mondkapjes zonder deze toegevoegde stoffen.
Zijn mondkapjes veilig te gebruiken?
Bij normaal gebruik zijn er geen schadelijke effecten op de gezondheid te verwachten door chemische stoffen in medische en niet-medische wegwerpmondkapjes van PP. Dit geldt ook voor niet-medische, herbruikbare mondkapjes van textiel die je zelf hebt gemaakt of gekocht van bijvoorbeeld katoen, zonder toegevoegde nanodeeltjes. Wetenschappers doen nog onderzoek naar herbruikbare mondkapjes waar nanodeeltjes in zitten voor een antibacteriële en/of antivirale werking. Het is niet bekend of je deze toegevoegde stoffen inademt bij gebruik en of ze daardoor in je lichaam terechtkomen. Was een mondkapje van textiel altijd voor gebruik. Zo was je de meeste mogelijk achtergebleven chemische stoffen eruit.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.
Sla ingrediëntentabel over- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Synthetisch textielvezel.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Natuurlijk textielvezel.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Kleurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Nanodeeltjes.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Synthetisch textielvezel.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Tips.
Gebruik geen stofzuigerzak of -filter
Gebruik geen stofzuigerzak of filter voor stofzuigers (waaronder HEPA filters) bij het zelf maken van een mondkapje. Stofzuigerzakken en -filters zijn voor gebruik in stofzuigers bedoeld. Veel stofzuigerzakken worden gemaakt van polypropyleenvezels. Bij het maken van de stofzuigerzak kunnen chemische stoffen als (bijvoorbeeld triclosan of zinkpyrithion) worden toegevoegd om stofzuigerzakken bepaalde eigenschappen te geven. De veiligheid van stofzuigerzakken en -filters is getest voor het gebruik in stofzuigers. Bij normaal gebruik in stofzuigers is er geen gezondheidsrisico. Maar ze zijn niet bedoeld om (langdurig) in contact te komen met de huid of om doorheen te ademen. Het gebruik ervan in een mondkapje is . Er is dan ook niet met zekerheid te zeggen of dit gebruik is. Gebruik van een stofzuigerzak en/of -filter in een mondkapje wordt daarom afgeraden.
Tips voor gebruik van een mondkapje
Verwissel het mondkapje na maximaal 3 tot 4 uur of eerder indien de producent dit voorschrijft. Als je merkt dat ademhalen moeizamer gaat en/of het mondkapje vochtig is, is het ook tijd deze te verwisselen.
Raak mondkapjes alleen aan met schone handen
Gebruik een wegwerpmondkapje maar één keer
Zorg dat het mondkapje altijd je neus, mond en kin bedekt
Mondkapjes kopen
Je kunt medische en niet-medische mondkapjes kopen bij bijvoorbeeld de drogist, supermarkt, warenhuis, bouwmarkt of webshop. Ook op verschillende treinstations zijn ze te koop.
Let extra op als je online mondkapjes bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten mondkapjes
Er bestaan veel verschillende soorten mondkapjes. Je kunt ze onderverdelen in “medische mondkapjes” en “niet-medische mondkapjes”.
Medische mondkapjes
Een voorbeeld van een medisch mondkapje zijn chirurgische mondmaskers van het type II of IIR. Deze medische mondkapjes moeten voldoen aan kwaliteitsstandaarden (NEN-EN 14683+C1:2019). Ook hebben ze een CE-markering om te laten zien dat ze voldoen aan de Europese richtlijnen voor medische hulpmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen. Mondkapjes van het type II en type IIR beschermen anderen beter tegen druppels die vrijkomen als je ademt, praat of zingt. Ook beschermen ze jou beter tegen het inademen van druppels, tot een bepaalde grootte, van anderen.. Hierdoor ben je ook als drager van het mondkapje beter beschermd tegen het virus.
Ook FFP2 maskers kunnen worden gebruikt als medisch mondkapje. De afkorting FFP (Filtering Facepiece Particle) geeft aan hoe goed een mondkapje met filter de lucht die je inademt kan filteren. Deze FFP kan 1, 2 of 3 zijn. Dit verwijst naar de mate waarin het mondkapje deeltjes van een bepaalde grootte, bijvoorbeeld druppels die anderen uitstoten als ze ademen, uit de ingeademde lucht kan filteren. Hoe hoger het getal, hoe beter het mondkapje de lucht die je inademt filtert en hoe meer bescherming het mondkapje biedt. FFP2 maskers beschermen beter tegen deze deeltjes, dan medische mondkapjes. FFP-2 maskers kun je gebruikten in publieke ruimtes, maar er zijn wel nadelen. Het lang dragen van een FFP2-masker kan leiden tot gezondheidsklachten, zoals hoofdpijn, vermoeidheid en soms kortademigheid en benauwdheid. Voor sommige groepen, zoals personen met een longaandoening of zwangeren, mensen wordt het gebruik van een FFP2-maskers zelfs afgeraden.
Niet-medische mondkapjes
Niet-medische mondkapjes kan je bij veel winkels kopen. Je kunt dan vaak kiezen uit wegwerpmondkapjes voor eenmalig gebruik en mondkapjes van textiel die je kunt wassen en hergebruiken.
Niet-medisch mondkapjes zijn ook te koop in de bouwmarkt. Ze worden dan ook wel stofmasker, veiligheidsmasker of ademhalingsbeschermingsmasker genoemd. Deze mondkapjes zijn zogenaamde persoonlijke beschermingsmiddelen. Ze beschermen je bijvoorbeeld tegen het inademen van (fijn)stof tijdens het zagen en schuren of tegen stoffen die vrijkomen bij het installeren van isolatiemateriaal. Soms zijn deze mondkapjes voorzien van een luchtfilter. Deze mondkapjes hebben vaak ook een metalen strip om het mondkapje goed over je neus te klemmen.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Chinese certificeringsnorm: GB/T 32610-2016
GB/T 32610-2016 is een Chinese certificeringsnorm. Hierin zijn eisen vastgelegd waar mondkapjes aan moeten voldoen die het inademen van kleine stofdeeltjes door smog/luchtvervuiling verminderen. Dit type mondkapje kan je ook als niet-medische mondkapje gebruiken.
Op het etiket van mondkapjes kan je onderstaande keurmerken tegenkomen:
-
Oeko-Tex Standard 100 is een wereldwijd test- en certificeringssysteem voor textiel. Producenten van producten waar textiel in zit kunnen hun textiel laten testen bij een gecertificeerd bedrijf om aan te tonen dat de textiel die verkocht gaat worden voldoet aan de criteria van Oeko-tex standard 100. De Oeko-tex standard 100 heeft lijsten met welke chemische stoffen wel en niet in het kledingstuk voor mogen komen en in welke concentratie. Zo wordt textiel getest op de aanwezigheid van verboden kleurstoffen, kankerverwekkende stoffen, stoffen die voor een allergie zouden kunnen zorgen, zware metalen, etc. Textiel met een Oeko-tex Standard 100-label geeft dus alleen informatie over de afwezigheid van bepaalde (concentraties van) chemische stoffen in het product dat je koopt. Het zegt niks over welke chemische stoffen gebruikt zijn in de productieketen.
-
Dit keurmerk geeft aan dat niet-medische mondkapjes aan bepaalde eisen voldoen. Zo is bijvoorbeeld getest of je er goed doorheen kunt ademen, of het goed op je gezicht zit en of er geen chemische stoffen in zitten die misschien niet goed voor je zijn.
Beweringen en waarschuwingen
BFE, FFP en NR
BFE staat voor Bacterial Filtration Efficiency. Het zegt iets over hoe goed het mondkapje deeltjes filtert. Heeft (de verpakking van) de mondkapjes een CE-markering gevolgd door vier cijfers? Dan weet je dat het mondkapje, wanneer het onderzocht zou worden, voldoet aan de eisen die zijn vastgelegd in de norm NEN-EN 14683+C1.
FFP staat voor Filtering Facepiece Particle. Deze FFP kan 1, 2, of 3 zijn. Dit verwijst naar de mate waarin het mondkapje deeltjes van een bepaalde grootte uit de ingeademde lucht kan filteren.
NR staat voor not-reusable, deze mondkapjes zijn niet herbruikbaar en dus maar één keer bij het klussen te gebruiken.
Op het etiket van mondkapjes kan je onderstaand symbool tegenkomen:
-
CE-markering staat voor Conformité Européenne. Het is een merkteken waarmee een producent duidelijk maakt dat zijn product voldoet aan de Europese wetgeving rondom veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Het product kan met succes een eventuele keuring doorstaan. Voor de meeste consumentenproducten is een keuring niet verplicht. Let wel op, sommige Chinese producenten verkopen producten met een CE-teken (China Export) dat lijkt op het Europese CE-teken. Meer informatie en de verschillen tussen de twee logo’s vind je op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Bewaren en weggooien
Wegwerpmondkapjes (dit staat vaak aangegeven met "eenmalig gebruik") gooi je weg bij het restafval. Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Waar is het dragen van een mondkapje verplicht?
In Nederland ben je nergens meer verplicht om een mondkapje te dragen. Mensen met een kwetsbare gezondheid wordt geadviseerd een mondkapje te dragen om zichzelf te beschermen. Meer informatie over het dragen van een mondkapje staat op de website van de rijksoverheid.
Mondkapjes en het coronavirus SARS-CoV-2
Als je besmet bent met het coronavirus SARS-CoV-2 (veroorzaker van COVID-19) kan je het virus overdragen via druppeltjes uit de neus en keel. Als je hoest en/of niest, verspreiden de druppeltjes zich. Iemand anders kan ze inademen en daardoor besmet raken. De druppeltjes kan je ook via je handen overdragen. Bijvoorbeeld als je met je handen aan je neus of gezicht zit en dan een ander een hand geeft.
De basisregels, zoals thuisblijven, testen bij klachten, handen wassen en ventileren zijn en blijven belangrijk om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Het dragen van een medisch mondkapje is een extra manier om jezelf en anderen te beschermen tegen het virus. Het dragen van een mondneusmasker vervangt de basisregels niet.
Bekijk voor meer informatie de veelgestelde vragen over mondkapjes op rijksoverheid.nl.
Etherische oliën
Je leest soms dat het een goed idee is om etherische olie op je mondkapje te druppelen. Bijvoorbeeld om de mondkapjes langer mee te laten gaan of frisser te laten ruiken. Ook zijn er sprays met een etherische olie te koop om op je mondkapje te spuiten. Etherische olie op je mondkapje beschermt je niet extra tegen het coronavirus SARS-CoV-2. Als je etherische olie op je mondkapje doet, kan er een huidirritatie of allergische reactie op of rondom de mond ontstaan. Het langdurig inademen van grote hoeveelheden aromatische stoffen kan ook leiden tot negatieve gezondheidseffecten. Uit voorzorg is het dus beter om geen etherische olie op je mondkapje aan te brengen.
Wat zegt de wet over mondkapjes?
Veel consumenten vragen zich af waar mondkapjes aan moeten voldoen. Voor verschillende typen mondkapjes bestaat er verschillende wet- en regelgeving.
Wat zegt de wet over medische mondkapjes?
Medische mondkapjes zijn medische hulpmiddelen en vallen onder de Verordening medische hulpmiddelen (EU 2017/45). Als een producent een medisch hulpmiddel wil verkopen, moet hier een CE-markering op staan. Met deze CE-markering geeft de producent aan dat het product voldoet aan de wet. Medische mondkapjes moeten ook voldoen aan de kwaliteitsstandaarden volgens NEN-EN 14683+C1:2019.
Wat zegt de wet over niet-medische wegwerpmondkapjes?
Voor niet-medische wegwerpmondkapjes die nu te koop zijn is nog geen specifieke wet- en regelgeving. Hierdoor hebben deze mondkapjes bijvoorbeeld ook geen CE-markering. Als je mondkapjes in een Nederlandse (web)winkel koopt, moeten de mondkapjes in ieder geval voldoen aan de Warenwet en aan de Europese richtlijn Algemene productveiligheid en productaansprakelijkheid. Ook moeten de mondkapjes voldoen aan de REACH Verordening (1907/2006/EG). Dit is de Europese verordening voor het gebruik van chemische stoffen.
Wat zegt de wet over mondkapjes van textiel?
Mondkapjes van textiel moeten voldoen aan de Europese Textielverordening (1007/2011/EU). Deze verordening geldt onder andere voor kleding, maar ook voor de stof of lakens die je koopt om zelf een mondkapje van te maken. Er zijn geen wetten of kwaliteitseisen voor mondkapjes die je zelf maakt.
Keurmerk voor niet-medische mondkapjes
Het gebruik van niet-medische mondkapjes is nieuw in Nederland. Voor deze mondkapjes gelden dan ook geen wettelijke eisen voor de kwaliteit en de bescherming die ze bieden. De Nederlandse Normalisatie (NEN) ontwikkelde daarom een keurmerk. Mondkapjes met dit keurmerk moeten aan bepaalde eisen voldoen. Zo is bijvoorbeeld getest of je er goed doorheen kunt ademen, of het goed op je gezicht zit en of er geen chemische stoffen in zitten die misschien niet goed voor je zijn. Sinds januari 2021 zijn mondkapjes met een NEN-keurmerk te koop.
Op de website van de NEN staat voor consumenten een uitgebreide uitleg over het maken, gebruiken en onderhouden van niet-medische mondkapjes. De adviezen voor het maken van mondkapjes gelden voor zowel zelfgemaakt mondkapjes als mondkapjes gemaakt door producenten.
Wat zegt de wet over mondkapjes voor tijdens het klussen?
Regels rondom mondkapjes die je in de bouwmarkt kunt kopen zijn vastgelegd in de Verordening Persoonlijke beschermingsmiddelen (EU 2016/425) en in de norm NEN-EN 149:2001+A1:2009. Je kunt deze mondkapjes herkennen aan een CE-markering.
Producenten en importeurs moeten ervoor zorgen dat mondkapjes die op de markt komen veilig zijn. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de wettelijke eisen door producenten en importeurs.