In het kort.
Etherische olie is een mengsel van uit planten, bloemen, kruiden of vruchten. Er kunnen ook in etherische olie zitten. Sommige mensen zijn allergisch voor bepaalde geurstoffen. Daarnaast kunnen sommige geurstoffen bij jonge baby’s leiden tot strottenhoofdkramp. Etherische oliën zijn vaak brandbaar. Ga er daarom voorzichtig mee om. Neem ze niet in en breng ze niet direct aan op de huid. Houd etherische olie altijd buiten het bereik van kinderen.
Wat zit er in etherische olie?.
Hoewel ze ‘olie’ worden genoemd, zit in etherische oliën geen vet. Etherische olie is een mengsel van geurstoffen uit planten, bloemen, kruiden of vruchten en is erg geconcentreerd. In etherische olie kunnen wel honderden verschillende geurstoffen zitten. Bekende voorbeelden van geurstoffen die vaak in etherische olie zitten zijn limoneen, linalool, geraniol en citronellol. Elke olie heeft een unieke geur. Niet alleen omdat de geur afhangt van de soort plant die gebruikt is, maar bijvoorbeeld ook van het productieproces, de regio waar de plant vandaan komt en het moment van de oogst. Vaak is een etherische olie afkomstig van één soort plant. Er is meestal veel plantenmateriaal nodig voor het maken van een klein beetje etherische olie. Voor het maken van een druppel rozenolie zijn bijvoorbeeld heel veel rozenblaadjes nodig. Etherische olie kan resten van bestrijdingsmiddelen bevatten die bij de teelt van die planten zijn gebruikt.
Er bestaan ook mengsels van verschillende etherische oliën waarbij meerdere plantensoorten of synthetische stoffen zijn gebruikt. Een etherische olie met synthetische stoffen is meestal goedkoper. Als er ‘geurolie’ of ‘parfumolie’ op de verpakking staat, zijn dit meestal oliën waar synthetische geurstoffen in zitten of waarin natuurlijke etherische oliën zijn verdund. Pure etherische olie wordt gebruikt voor verschillende doeleinden (zie kopje ‘Het gebruik van pure etherische oliën’).
Etherische olie als ingrediënt in producten
Etherische oliën worden ook als ingrediënt in andere producten gebruikt om die lekker te laten ruiken. Bijvoorbeeld in persoonlijke verzorgingsproducten, in was- en reinigingsmiddelen of in wierook. Bepaalde etherische olie mag ook in anti-muggenmiddel of anti-tekenmiddel zitten om die insecten te verjagen (citriodiol) of in zitten om bijvoorbeeld de paprika- en tomatenplanten in je kweekkas te beschermen (sinaasappelolie). Ook mogen een aantal vastgestelde etherische oliën onder bepaalde omstandigheden als aromastof aan voedsel worden toegevoegd.
Etherische oliën en levensmiddelen aroma’s
Etherische olie is absoluut niet bedoeld om op te eten of te drinken, ook niet een heel klein beetje. Dit kan schadelijk zijn voor je gezondheid.
Een aantal vastgestelde etherische oliën mag wel als aromastof aan voedsel worden toegevoegd. Deze zijn te koop als ‘levensmiddelen ’. Levensmiddelen aroma’s voldoen aan andere kwaliteitseisen dan etherische olie, ook al heten ze bijvoorbeeld beide sinaasappelolie of kaneelolie.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Geurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Zijn chemische stoffen in etherische olie veilig?.
Etherische olie en allergieën
Sommige mensen zijn allergisch voor een specifieke geurstof en hebben een . Zij reageren op die bepaalde stof en krijgen last van huiduitslag, jeuk, bultjes of geïrriteerde slijmvliezen. Voor een aantal bekende allergie-veroorzakende geurstoffen moet die specifieke geurstof (indien aanwezig boven een bepaalde concentratie) op het etiket van persoonlijke verzorgingsproducten, was- en reinigingsmiddelen en speelgoed vermeld staan. Op het etiket van etherische olie hoeven deze geurstoffen niet specifiek vermeld te zijn, ook al kunnen ze er in grote hoeveelheden in zitten. Dat komt omdat etherische oliën door producenten en de wetgeving vaak als één stof worden gezien. Omdat de etherische olie zelf ook een allergische reactie kan veroorzaken, moet dat wel zijn aangegeven. Er moet dan op het etiket staan dat er bepaalde geurstoffen in zitten die een allergische reactie kunnen veroorzaken of dat het product zelf dat kan doen. Dit blijkt er niet altijd op te staan.
Heb je een contactallergie voor (bepaalde) geurstoffen? Kijk dan uit met etherische olie en zorg ervoor dat je het niet op je huid krijgt. Bij sommige stoffen kan in zeldzame gevallen ook het inademen van geurstoffen tot allergische reacties leiden.
Etherische oliën en jonge kinderen
Bij baby’s jonger dan drie maanden kan bij het gebruik van bepaalde sterke geurstoffen, zoals menthol, leiden tot strottenhoofdkramp (laryngospasme). Daardoor kan plotselinge ademnood ontstaan. Pas daarom op met het gebruik van etherische oliën bij baby's. Bewaar etherische olie altijd buiten het bereik van kinderen. Er gebeuren wel eens ongelukken. Kinderen nemen dan bijvoorbeeld een slokje. Zorg er ook voor dat je etherische olie niet verwart met bijvoorbeeld vitaminedruppels of oogdruppels. De flesjes kunnen erg op elkaar lijken.
Etherische oliën en zwangerschap
Omdat er zoveel verschillende etherische oliën bestaan en ze op verschillende manieren gebruikt kunnen worden, is het moeilijk om te zeggen of er een extra bestaat bij het gebruik van etherische oliën als je zwanger bent. Sommige producenten raden het gebruik van etherische olie door zwangeren af. Als je twijfelt, overleg dan met je huisarts of verloskundige.
Tips.
Lees het etiket
Op het etiket en in de gebruiksaanwijzing van een etherische olie staan belangrijke aanwijzingen over de eigenschappen en het gebruik van de olie. Houd je aan het bedoelde gebruik. Bij etherische oliën staat meestal niet op de verpakking vermeld welke geurstoffen erin zitten. Let dus extra op met het gebruik van etherische oliën als je weet dat je een contactallergie hebt voor bepaalde geurstoffen.
Online kopen
Let op als je etherische oliën online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel van buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Wil je wel een lekkere geur in huis, maar gebruik je liever geen etherische olie? Dan zijn gedroogde kruiden of citrusschillen een alternatief.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten etherische oliën
Etherische oliën worden ook wel aromatische oliën, essence of essentiële oliën genoemd. Er zijn heel veel verschillende soorten. Etherische oliën zitten meestal in kleine flesjes van donker gekleurd glas. Soms zit er een pipetje aan de dop van het flesje. Zorg ervoor dat je etherische olie niet verwart met bijvoorbeeld vitaminedruppels of oogdruppels. De flesjes kunnen erg op elkaar lijken.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Op het etiket van etherische olie kan je onderstaand keurmerk tegenkomen:
-
Producten met het Europees biologisch keurmerk voldoen aan de eisen en regels van de Europese Unie voor biologische producten. Zo moeten deze producten onder andere voor 95% bestaan uit biologische ingrediënten en mag er geen kunstmest en gangbare, chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt tijdens het productieproces. Producten met het Demeter en EKO-keurmerk voldoen ook aan de eisen van Europees biologisch keurmerk.
Beweringen en waarschuwingen
Op het etiket van etherische olie kan je onderstaande symbolen tegenkomen:
-
Sommige producten met zo'n symbool leveren bij opname via de mond of huid en bij inademen direct irritatie op, sommige producten kunnen schadelijk zijn.
-
Product kan gemakkelijk vlam vatten als het in contact komt met een ontstekingsbron (brandende sigaret, lucifer, vonk). Zowel vaste stoffen, vloeibare stoffen als gassen kunnen ontvlammen.
-
Product kan bij opname via de mond of de huid of bij inademen mogelijk kankerverwekkend zijn of op een andere manier schadelijk zijn voor de gezondheid, bijvoorbeeld voor de voortplanting.
-
Producten die schadelijk zijn voor de organismen als ze in het milieu terechtkomen. Deze producten kunnen bijvoorbeeld sterfte van vissen of bijen veroorzaken.
Bewaren en weggooien
Bewaren
Bewaar etherische oliën afgesloten op een koele en donkere plek. Licht, warmte en zuurstof kunnen de kwaliteit van etherische oliën aantasten, waardoor de samenstelling kan veranderen. De etherische olie kan daardoor minder of anders gaan ruiken. Van bepaalde geurstoffen die in etherische oliën kunnen zitten, kan het risico op een huidallergische reactie toenemen als de olie veroudert. Dit geldt bijvoorbeeld voor linalool, limoneen, geraniol en citronellol. De reden dat etherische oliën in donkere, meestal bruine, flesjes zit is ook om de olie zo goed mogelijk tegen licht te beschermen.
Weggooien
De lege glazen flesjes van etherische oliën mag je in de glasbak gooien. De dop mag bij het restafval. Als er nog etherische olie in zit, lever het flesje dan in bij het klein chemisch afval. Voor meer informatie over weggooien van producten, kijk op de website van Milieu Centraal.
Op het etiket van etherische oliën kan je onderstaand symbool tegenkomen:
-
Dit symbool, een geopend potje gevolgd door een getal en de letter M, staat voor het aantal maanden dat het product na opening houdbaar is.
Meer informatie.
Het gebruik van pure etherische oliën
Etherische oliën worden voor verschillende doeleinden gebruikt:
Luchtverfrisser/diffuser/vernevelaar: Je kunt druppeltjes etherische olie laten verdampen in een ruimte. Dit kan bijvoorbeeld met een aromalampje of aromabrander. Boven het lampje of waxinelichtje zit een bakje met water waar je de olie in druppelt. De hitte verwarmt het water en verdampt de etherische olie. Er bestaan hiervoor ook elektrische diffusers of vernevelaars. De verdampte olie verspreidt een lekkere geur, maar is ook een bron van vluchtige organische stoffen (VOS). Let op dat er altijd voldoende water in het bakje zit.
Persoonlijke verzorgingsproducten: Sommige mensen maken zelf hun massageolie. Hierbij voegen ze dan een beetje etherische olie toe aan een basisolie om die lekker te laten ruiken. Of ze maken zelf andere persoonlijke verzorgingsproducten, zoals shampoo of badolie. Het is niet aan te raden etherisch olie direct, onverdund op de huid aan te brengen.
Was- en reinigingsmiddelen: Ook maken sommige mensen liever zelf hun schoonmaakmiddelen. Zo weten ze precies wat er in zit. Deze zelfgemaakte reinigingsproducten zijn vaak op basis van water en azijn. Om het schoonmaakmiddel een lekkere geur te geven, voegen ze etherische olie toe.
Bij aromatherapie: Etherische oliën worden ook gebruikt bij aromatherapie, een vorm van kruidengeneeskunde.
Geneeskrachtige eigenschappen?
Bij aromatherapie worden etherische oliën vaak gebruikt omdat ze goed zouden zijn voor je gezondheid of helpen tegen een bepaalde ziekte. Meestal is daar alleen geen wetenschappelijk bewijs voor. Wel kan de geur van etherische oliën je bijvoorbeeld helpen te ontspannen. Etherische oliën zijn geen geregistreerde geneesmiddelen en mogen dus niet worden aangeraden bij de behandeling van ziekten.
Etherische oliën en mondkapjes
Je leest soms dat het een goed idee is om etherische oliën te druppelen op je mondkapje. Ook zijn er sprays met een etherische olie op de markt om op je mondkapje te spuiten. Etherische oliën op je mondkapje beschermen je niet extra tegen het coronavirus SARS-CoV-2. Als je etherische olie op je mondkapje doet, kan er huidirritatie of een huidallergische reactie op of rondom de mond ontstaan. Het langdurig inademen van hoge concentraties van aromatische stoffen kan leiden tot negatieve gezondheidseffecten. Uit voorzorg is het dus beter om dit niet te doen.
Wat zegt de wet over etherische oliën?
Etherische oliën die je in Nederland kan kopen, moeten voldoen aan de Europese wetgeving. Deze wetgeving is vastgelegd in de richtlijn Algemene productveiligheid (2001/95/EG), die is opgenomen in de Warenwet. Dit houdt in dat producenten en importeurs verplicht zijn om ervoor te zorgen dat producten veilig zijn voor consumenten bij . De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de wet- en regelgeving door producenten en importeurs. Ook moeten de chemische stoffen in het product voldoen aan de REACH Verordening (1907/2006/EG). Dit is de Europese richtlijn voor het gebruik van chemische stoffen waarin het gebruik van chemische stoffen is vastgelegd.
Bepaalde etherische oliën mogen worden gebruikt als of als biocide. Dat mag volgens de Europese Verordening gewasbeschermingsmiddelen (1107/2009/EU), de Europese Biocidenverordening (528/2012/EU) of de Nederlandse ‘Wet gewasbeschermingsmiddelen en ’. Zulke middelen moeten zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden ( ) en aan een groot aantal eisen voldoen. Deze eisen gaan over de veiligheid van de gebruiker, het milieu en over de werkzaamheid van de middelen.
Voor het gebruik van etherische olie als in persoonlijke verzorgingsproducten geldt de Europese Cosmeticaverordening (1223/2009/EG) en in was- en reinigingsmiddelen de Europese Detergentenverordening (648/2004/EG). Welke etherische oliën als aromastof aan levensmiddelen mogen worden toegevoegd, en onder welke omstandigheden, staat beschreven in de Europese Verordening ‘inzake aroma’s en bepaalde voedselingrediënten met aromatiserende eigenschappen voor gebruik in levensmiddelen’ (1334/2008/EG).
