Verschijningsvormen
Er zijn veel verschillende soorten tandpasta’s. Denk aan peutertandpasta, whitening tandpasta, tandpasta voor gevoelige tanden, tandpasta tegen tandsteen of tandpasta tegen tandvleesproblemen. Deze verschillende tandpasta’s bevatten ongeveer dezelfde chemische stoffen. Bijna alle tandpasta’s zitten in een tube.
Wat moet je weten
Fluoride in tandpasta
De meeste tandpasta’s bevatten fluoride. Fluoride versterkt het tandglazuur en beschermt je tanden tegen het ontstaan van cariës, ofwel gaatjes. Het fluoridegehalte van een tandpasta staat altijd vermeld op de verpakking. Een normale tandpasta voor volwassenen bevat ongeveer 1500 fluoride. Een peutertandpasta bevat minder fluoride, ongeveer 500 ppm. Dat is omdat jonge kinderen tandpasta vaak inslikken. Er zijn ook tandpasta’s met een extra hoog fluoridegehalte. Deze zijn alleen verkrijgbaar op advies van je tandarts.
Wat zit er nog meer in tandpasta?
In tandpasta zitten polijstmiddelen. Dit zijn stoffen die bacteriën en tandplak van je tanden schrobben. Ze worden soms ook wel schuurmiddelen genoemd. Een voorbeeld van een polijstmiddel in tandpasta is hydrated silica. Veel whitening tandpasta’s of tandpasta’s tegen rokersaanslag bevatten meer schuurmiddelen dan gewone tandpasta.
Het schuim dat tijdens het poetsen ontstaat en dat voor een goede verdeling van de pasta in de mond zorgt, komt van . Voorbeelden van schuimmiddel in tandpasta zijn natrium lauryl sulfate en cocamidopropyl betaïne.
Tandpasta moet prettig ruiken en lekker smaken. In tandpasta zitten daarom geur- en smaakstoffen. Veel smaakstoffen zijn van zichzelf wat bitter, daarom bevatten veel tandpasta’s ook zoetstoffen zoals saccharine.
Om tandpasta niet snel te laten uitdrogen en de juiste dikte te geven worden vochtvasthoudende stoffen (bijvoorbeeld glycerol, sorbitol, xylitol) en bindmiddelen (bijvoorbeeld xanthan gum, carrageen, cellulose) toegevoegd. Voor de houdbaarheid van tandpasta zitten er in (bijvoorbeeld 2-fenoxyethanol, natriumbenzoaat en kaliumsorbaat).
Tot slot, omdat het oog ook wat wil, krijgt tandpasta een aantrekkelijke kleur, of soms kleuren, die komen door de kleurstoffen. Kleurstoffen in persoonlijke verzorgingsproducten kun je herkennen aan CI gevolgd door een nummer. Elke kleur heeft een ander nummer.
Wat zegt de wet?
De veiligheidseisen voor tandpasta zijn binnen de Europese Unie vastgelegd in de Europese Cosmeticaverordening (1223/2009/EG). Deze wetgeving stelt eisen aan de chemische stoffen in tandpasta, zodat het niet schadelijk is voor je gezondheid. Volgens de cosmeticaverordening mag een tandpasta maximaal 1500 ppm fluoride bevatten. Als tandpasta fluoride bevat, moet op de verpakking staan hoeveel erin zit. Als er meer dan 1000 ppm fluoride in een tandpasta zit, moet op de verpakking worden vermeld dat het niet geschikt is voor kinderen, of moet de volgende tekst op de verpakking staan: “Gebruik voor kinderen van zes jaar of jonger niet meer tandpasta dan de grootte van een erwt. Zorg dat ze zo weinig mogelijk tandpasta inslikken. Raadpleeg een (tand)arts als uw kind fluoride in een andere vorm gebruikt”.
Daarnaast moet tandpasta voldoen aan de Warenwet. Producenten en importeurs moeten ervoor zorgen dat tandpasta die op de markt komt is. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de naleving van de wettelijke eisen door producenten en importeurs.
Tips
Hoeveel tandpasta moet je gebruiken? Gebruik een bolletje tandpasta dat ongeveer even groot is als een erwt.
Kun je tandpasta inslikken? Het is niet erg als je een keer per ongeluk tandpasta inslikt, maar tandpasta is niet bedoeld om elke dag in te slikken. Kleine kinderen slikken tandpasta vaak wel in, daarom kun je voor hen het beste een peutertandpasta met een lager fluoridegehalte gebruiken. Als je kind 5 jaar is, kun je overstappen naar een tandpasta voor volwassenen of een kinder- of juniortandpasta. Op de verpakking staat voor welke leeftijd de tandpasta geschikt is.
Moet je je mond spoelen na het poetsen? Nee, dat is niet nodig. De restjes tandpasta zijn niet schadelijk voor je gezondheid en kunnen helpen gaatjes te voorkomen. Veel mensen vinden het fijn om hun mond te spoelen na het tandenpoetsen.
Let extra op als je online tandpasta bestelt:
- Online producten kopen bij Nederlandse webwinkel: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel binnen de Europese Unie: doorgaans veilig.
- Online producten kopen bij webwinkel buiten de Europese Unie: mogelijk onveilig.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Aroma. Aroma.
- Vaak
Aroma’s zitten vaak in tandpasta en geven ze een lekkere smaak. Tandpasta’s met aroma zijn veilig te gebruiken.
Cocamidopropyl betaïne. Oppervlakteactieve stof.
- Soms
Cocamidopropyl betaïne wordt soms als wasactieve en schuimvormende stof gebruikt in tandpasta. Heel soms kan cocamidopropyl betaïne een allergische reactie veroorzaken. Je kunt dan beter kiezen voor een tandpasta zonder cocamidopropyl betaïne.
Limoneen. Geurstof.
- Vaak
Limoneen is een geurstof met een citrusachtige geur. Het komt vaak voor in tandpasta. Als je allergisch bent voor limoneen, kies dan een tandpasta zonder limoneen. Bij normaal gebruik is het veilig om je tanden te poetsen met een tandpasta die limoneen bevat.
Linalool. Geurstof.
- Soms
Linalool is een geurstof die heel soms voorkomt in tandpasta. Ben je allergisch voor linalool? Kies dan voor een tandpasta zonder linalool.
Titaniumdioxide. Kleurstof.
- Vaak
In tandpasta zit vaak titaniumdioxide. Dit zorgt voor de witte kleur van de tandpasta. Op de verpakking herken je het als CI-77891. Over de mogelijke gezondheidsrisico’s na het inslikken van titaniumdioxide, bijvoorbeeld als kleine kinderen hun tandpasta inslikken, kan nog geen uitspraak gedaan worden. Daarvoor is meer informatie nodig over de opname in het lichaam, eventuele ophoping in weefsels en mogelijke schadelijkheid.
Anti-cariës.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Sodium fluoride.
- Vaak
Sodium fluoride helpt je tanden te beschermen tegen gaatjes (cariës). Het gebruik van tandpasta met sodium fluoride is veilig. Voor baby’s en jonge kinderen kun je het beste kiezen voor een peutertandpasta. Daarin zit minder fluoride dan in gewone tandpasta.
Aroma.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Aroma.
- Vaak
Aroma’s zitten vaak in tandpasta en geven ze een lekkere smaak. Tandpasta’s met aroma zijn veilig te gebruiken.
Conserveermiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Phenoxyethanol.
- Soms
Phenoxyethanol (2-Fenoxyethanol) wordt heel soms in tandpasta gebruikt als conserveermiddel. Het zorgt ervoor dat het product langer houdbaar is. Tandpasta met 2-fenoxyethanol erin is veilig als je het gebruikt volgens de adviezen op de verpakking.
Geurstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Limoneen.
- Vaak
Limoneen is een geurstof met een citrusachtige geur. Het komt vaak voor in tandpasta. Als je allergisch bent voor limoneen, kies dan een tandpasta zonder limoneen. Bij normaal gebruik is het veilig om je tanden te poetsen met een tandpasta die limoneen bevat.
Linalool.
- Soms
Linalool is een geurstof die heel soms voorkomt in tandpasta. Ben je allergisch voor linalool? Kies dan voor een tandpasta zonder linalool.
Hydraterende stof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Sorbitol.
- Vaak
Sorbitol zit vaak in tandpasta. Het zorgt ervoor dat de tandpasta smeuïg blijft en niet uitdroogt. Tandpasta met sorbitol erin is veilig te gebruiken
Kleurstof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
CI kleurstoffen.
- Soms
Tandpasta met CI kleurstoffen is veilig te gebruiken. Voor sommige CI kleurstoffen (bijvoorbeeld CI 10316) kun je allergisch zijn, maar deze zitten meestal niet in tandpasta. Wil je zeker weten wat er in jouw tandpasta zit, kijk dan op de verpakking.
Titaniumdioxide.
- Vaak
In tandpasta zit vaak titaniumdioxide. Dit zorgt voor de witte kleur van de tandpasta. Op de verpakking herken je het als CI-77891. Over de mogelijke gezondheidsrisico’s na het inslikken van titaniumdioxide, bijvoorbeeld als kleine kinderen hun tandpasta inslikken, kan nog geen uitspraak gedaan worden. Daarvoor is meer informatie nodig over de opname in het lichaam, eventuele ophoping in weefsels en mogelijke schadelijkheid.
Oppervlakteactieve stof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Cocamidopropyl betaïne.
- Soms
Cocamidopropyl betaïne wordt soms als wasactieve en schuimvormende stof gebruikt in tandpasta. Heel soms kan cocamidopropyl betaïne een allergische reactie veroorzaken. Je kunt dan beter kiezen voor een tandpasta zonder cocamidopropyl betaïne.
Verdikkingsmiddel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Cellulose.
- Soms
Cellulose is een bindmiddel dat soms wordt gebruikt in tandpasta. Het zorgt ervoor dat de tandpasta dikker wordt en makkelijker te gebruiken is. Tandpasta met cellulose erin is veilig te gebruiken.
Xanthan gum.
- Vaak
Xanthan gum wordt vaak toegepast in tandpasta. Het zorgt ervoor dat je tandpasta niet te dun is. Tandpasta met xanthan gum is veilig te gebruiken.
Vochtvasthoudend middel.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Glycerol.
- Vaak
Glycerol wordt vaak gebruikt in tandpasta, op de verpakking wordt het glycerin genoemd. Het zorgt ervoor dat je tandpasta niet te dun is. Tandpasta met glycerol erin is veilig te gebruiken.
Wasactieve stof.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Sodium Lauryl Sulfate.
- Vaak
Natrium lauryl sulfaat is een schuimende stof die ook reinigt. Het komt vaak voor in tandpasta. Tandpasta met natrium lauryl sulfaat erin is veilig te gebruiken. Sommige mensen krijgen last van irritatie in hun mond door natrium lauryl sulfaat. Als dat voor jou ook geldt, kun je beter een tandpasta zonder natrium lauryl sulfaat gebruiken.
pH-regulator.
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Natriumhydroxide.
- Vaak
Natriumhydroxide wordt soms als pH-regulator gebruikt in tandpasta. Het zorgt er voor dat de pH-waarde neutraal is, wat prettig is bij het poetsen. Tandpasta met natriumhydroxide is veilig te gebruiken.
Alternatieven
De meeste standaard tandpasta’s bevatten fluoride. Als je liever geen fluoride gebruikt, kun je kiezen voor een tandpasta zonder fluoride. Ook zijn er natuurlijke tandpasta’s en plantaardige tandpasta’s te koop. Je kunt ook je tanden poetsen zonder tandpasta. Daarmee verwijder je wel tandplak, maar het helpt niet om je tanden te beschermen tegen gaatjes.
Informatie op het etiket
Keurmerken en beweringen
Er zijn geen keurmerken of certificaten speciaal voor tandpasta. Op de verpakking vind je wel soms de volgende beweringen: 'Beschermt tegen gaatjes.' 'Beschermt de hele dag.' 'Vermindert de vorming van tandsteen.' 'Voor wittere tanden.' Dit zijn aanbevelingen die producenten zelf op de verpakking mogen zetten. Wil je weten of een chemische stof wel of niet in een tandpasta zit, check dan het etiket.
Op de website van Milieu Centraal is een keurmerkenwijzer te vinden. Hierin worden veel keurmerken op het gebied van duurzaamheid en milieu genoemd en uitgelegd.
Bewaren en weggooien
Een lege tube tandpasta kun je weggooien bij het plastic afval als dat apart wordt ingezameld. Anders kan het bij het restafval.