In het kort.
Tekenbeten komen steeds meer voor in Nederland. Een tekenbeet kan gevaarlijk zijn, omdat een teek de ziekte van Lyme kan overbrengen en in zeldzame gevallen tekenencefalitis. Er zijn anti-tekenmiddelen met verschillende die je tegen tekenbeten helpen beschermen. Het zijn vaak dezelfde middelen die je ook tegen muggen kunt gebruiken. Sommige anti-tekenmiddelen zijn niet geschikt voor kinderen of kan je beter niet gebruiken als je zwanger bent. Volg altijd de gebruiksaanwijzing op.
Wat zit er in anti-tekenmiddel?.
Er zijn anti-tekenmiddelen met verschillende werkzame stoffen. Je hebt anti-tekenmiddel met DEET, citriodiol (eucalyptus citriodora olie), icaridine of ethylbutylacetylaminopropionaat (ethyl N-acetyl-N-butyl-ß-alaninaat). Deze stoffen zorgen voor afweer van teken en muggen. Je kunt ze op je huid of kleding smeren of sprayen. In middelen om huisdieren te beschermen tegen teken zitten andere stoffen, zoals permethrin of fipronil. Deze middelen werken heel anders. Ze mogen niet op mensen worden gebruikt. Er bestaat wel outdoorkleding die is behandeld met permethrin. Die is vooral bedoeld voor professionele risicogroepen, zoals boswachters of hoveniers. Na een aantal keer wassen gaat de werking ervan verloren.
Zijn chemische stoffen in anti-tekenmiddel veilig?.
Te veel blootstelling aan anti-tekenmiddel kan leiden tot vergiftigingsverschijnselen. Wanneer je je houdt aan de gebruiksaanwijzing op de verpakking, dan is anti-tekenmiddel niet schadelijk voor je gezondheid. In de gebruiksaanwijzing staat bijvoorbeeld hoe vaak en vanaf welke leeftijd je een anti-tekenmiddel mag gebruiken. De meeste anti-tekenmiddelen mogen niet in je neus, mond of ogen komen. Breng daarom anti-tekenmiddelen niet aan rond de ogen, mond of neus. Was je handen na het gebruik van anti-tekenmiddel.
Kinderen, baby’s en borstvoeding
Meestal lees je op het etiket van anti-tekenmiddel dat het niet geschikt is voor kinderen onder een bepaalde leeftijd. Zij kunnen makkelijker een te hoge blootstelling hebben. Sommige anti-tekenmiddelen mogen dan ook niet onder een bepaalde leeftijd (3 of 6 maanden, 1 of 3 jaar, of in het geval van middelen met DEET zelfs 13 jaar of 18 jaar) worden gebruikt. Sla bij kinderen, naast het gebied rond de neus, mond of ogen, bij het insmeren of -sprayen ook de handjes over. Zo voorkom je dat kinderen het middel in hun ogen, mond of neus kunnen wrijven. Laat jonge kinderen niet zichzelf insmeren of -sprayen. Bewaar anti-tekenmiddel ook altijd buiten het bereik van kinderen.
Als je borstvoeding geeft, is het belangrijk om geen anti-tekenmiddel op je borsten te smeren. Was ook je handen voordat je gaat voeden. Zo voorkom je ook dat het in de mond van je baby komt.
Gebruik van anti-tekenmiddel tijdens de zwangerschap
Het gebruik van DEET of icaridine wordt vaak afgeraden als je zwanger bent. Onderzoek heeft nog niet voldoende aangetoond dat het dan te gebruiken is. Wil je je tijdens je zwangerschap beschermen tegen teken? Gebruik dan liever een anti-tekenmiddel met citriodiol of ethylbutylacetylaminopropionaat.
Verschillende concentraties
Anti-tekenmiddel is vaak te koop met verschillende concentraties werkzame stoffen. Anti-tekenmiddelen met hogere concentraties werkzame stoffen zijn effectiever of werken langer, maar je mag ze meestal minder vaak gebruiken op een dag.
Anti-tekenmiddel met DEET is in Nederland te koop met concentraties van 20% tot 50% DEET. Middelen met 20% tot 40% DEET zijn niet geschikt voor kinderen onder de 12 jaar en middelen met 50% DEET niet voor kinderen onder de 18 jaar. Gebruik liever geen anti-tekenmiddelen met DEET als je zwanger bent, en in ieder geval geen middelen met meer dan 20% DEET. In het buitenland kan je soms middelen kopen met concentraties DEET hoger dan 50%. Gebruik deze niet. Ze werken niet beter, maar leiden wel eerder tot schadelijke gezondheidseffecten. Je wordt namelijk sneller aan te veel DEET blootgesteld. Bovendien kunnen middelen met concentraties DEET hoger dan 50% ook leiden tot blaren op je huid.
Ook anti-tekenmiddel met icaridine of ethylbutylacetylaminopropionaat is te koop met verschillende concentraties van de werkzame stoffen. Kijk goed op de gebruiksaanwijzing vanaf welke leeftijd en hoe vaak je anti-tekenmiddelen mag gebruiken op een dag.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.
Sla ingrediëntentabel over- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Insectenafwerende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Insectenafwerende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Insectenafwerende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Insectenafwerende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Insectenafwerende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Tips.
Volg de instructies
Volg altijd de gebruiksaanwijzing van de producent op. Op het etiket staat vanaf welke leeftijd en hoe vaak je een anti-tekenmiddel mag gebruiken op een dag, hoe lang een middel werkt tegen teken, maar ook hoe en waar je het moet aanbrengen.
Aantasting van kunststoffen
Anti-tekenmiddelen met DEET kunnen kunststoffen, van bijvoorbeeld brillen of horloges, aantasten. Ze tasten geen natuurlijke materialen of nylon aan.
Controleer het toelatingsnummer
Anti-tekenmiddelen mogen in Nederland alleen worden verkocht en gebruikt als ze door het College voor de toelating van en ( ) zijn toegelaten. Ze moeten een toelatingsnummer op de verpakking hebben staan. Dit nummer bestaat voor Nederland uit vijf cijfers gevolgd door de letter N. Bijvoorbeeld 12345N. Of een nummer dat begint met NL met daarna 7 cijfers, een streepje en nog 4 cijfers, bijvoorbeeld NL-1234567-0000. Ook kan het middel zijn toegelaten voor alle lidstaten in de Europese Unie. Het nummer van zo’n toelating (die dus ook voor Nederland geldt) begint met EU, waarna 7 cijfers, een streepje en nog 4 cijfers volgen. Bijvoorbeeld EU-1234567-0000. Je kunt dit toelatingsnummer controleren in de toelatingendatabank op de website van het Ctgb.
Alternatieven.
Er zijn geen alternatieve middelen om een tekenbeet te voorkomen. Je kunt wel de kans op een tekenbeet verkleinen door op een pad te blijven lopen en niet door struiken, planten en hoog gras. Dat zijn namelijk de plaatsen waar de meeste teken zitten. Ook kan je lichaamsbedekkende kleding dragen, zoals dichte schoenen, een lange broek en een jas, trui of t-shirt met lange mouwen.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten anti-tekenmiddel
Anti-tekenmiddelen vind je in de vorm van lotions, sprays en sticks. Je smeert of sprayt anti-tekenmiddel vaak op de onbedekte huid, zoals je onderbenen of armen. Je kunt anti-tekenmiddelen vaak ook op je kleding aanbrengen, zoals op je schoenen of broekspijpen. Op de gebruiksaanwijzing staat hoe en waar je het moet aanbrengen. Anti-tekenmiddelen zijn bijna altijd dezelfde middelen die je ook kunt gebruiken als anti-muggenmiddel.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Er zijn geen keurmerken of certificeringen speciaal voor anti-tekenmiddel.
Beweringen en waarschuwingen
Op het etiket van anti-tekenmiddel kun je onderstaande symbolen tegenkomen:
-
Sommige producten met zo'n symbool leveren bij opname via de mond of huid en bij inademen direct irritatie op, sommige producten kunnen schadelijk zijn.
-
Product kan gemakkelijk vlam vatten als het in contact komt met een ontstekingsbron (brandende sigaret, lucifer, vonk). Zowel vaste stoffen, vloeibare stoffen als gassen kunnen ontvlammen.
Bewaren en weggooien
Anti-tekenmiddel gooi je weg bij het klein chemisch afval. Je kunt het inleveren bij de milieustraat van je gemeente. Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over anti-tekenmiddel?
De meeste anti-tekenmiddelen zijn biociden. Voordat biociden mogen worden verkocht, moeten ze zijn toegelaten door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Je kunt dit controleren in de toelatingendatabank op de website van het Ctgb. Ze moeten aan veel eisen voldoen, die gaan over zowel de veiligheid van de gebruiker en het milieu als over de werkzaamheid van het middel. De eisen zijn vastgelegd in de Europese Biocidenverordening (528/2012/EU). De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op de handel in biociden die als consumentenproduct worden verkocht.
Wat moet je doen bij een tekenbeet?
Ben je door een teek gebeten? Dan is het erg belangrijk om deze zo snel mogelijk en in zijn geheel te verwijderen. Gebruik een tekentang of pincet en pak hiermee de teek zo dicht mogelijk bij de huid vast. Smeer niets op de teek voordat je hem hebt verwijderd.
Als toch een stukje van de kop van de teek in de huid achterblijft, is dat niet gevaarlijk. Dat komt er vanzelf weer uit, net als bij een splinter. Ontsmet hierna het beetwondje.
Lukt het niet om de teek te verwijderen, of zit de teek er al langer dan 24 uur? Neem dan contact op met je huisarts. Neem ook contact op met je huisarts als er na de tekenbeet een rode of blauwrode kring ontstaat. Op de website van het RIVM vind je meer informatie over tekenbeten.
Verschil in werkingsduur
Op de verpakking staat meestal hoe lang het middel je tegen teken beschermt. Anti-tekenmiddel werkt soms minder lang tegen teken dan tegen muggen. Dit is vooral bij middelen met DEET erin. Middelen met icaridine, citriodiol of ethylbutylacetylaminopropionaat beschermen je meestal langer tegen teken.