Pyrethroïden

Toepassing

Pyrethroïden vormen een groep stoffen die zeer giftig zijn voor insecten. In hele lage concentraties kunnen ze worden gebruikt om insecten af te weren. In hogere concentraties kun je de insecten ermee doden. Niet alle pyrethroïden mogen voor hetzelfde doel worden gebruikt. Sommigen pyrethroïden worden gebruikt in de landbouw. Anderen om insecten te bestrijden in of om het huis, zoals muggen, motten, mieren, wespen, of zilvervisjes. Ook komen ze voor in producten om huisdieren vrij te houden van vlooien en teken, of in geïmpregneerde kleding om bijvoorbeeld hoveniers en boswachters te beschermen tegen teken. Voorbeelden van pyrethroïden zijn pyrethrinen, prallethrin, metofluthrin, permethrin, deltamethrin en flumethrin. Er wordt onderscheid gemaakt tussen natuurlijke en synthetische pyrethroïden.

Natuurlijke pyrethroïden
Pyrethrinen is een mengsel van stoffen en wordt gewonnen uit de olie van een type chrysant (Chrysanthemum cinerariaefolium extract). Pyrethrinen zitten vaak in spuitbussen om verschillende soorten insecten mee te bestrijden en mag ook worden gebruikt in de (biologische) landbouw. Vaak wordt ook nog de stof piperonylbutoxide er aan toegevoegd om de werking te versterken. Piperonylbutoxide is zelf geen insecticide maar zorgt dat pyrethroiden minder snel worden afgebroken in het lichaam van de insecten. ‘Natuurlijk’ betekent niet automatisch goed of veilig Veilig betekent dat er geen schadelijke effecten op de gezondheid door het gebruik van producten (met daarin chemische stoffen) te verwachten zijn. De uitspraak over ‘veilig’ gaat uit van normaal gebruik door een gemiddelde Nederlander. . Natuurlijke pyrethrinen zijn minder schadelijk voor zoogdieren en vogels dan veel synthetische pyrethroïden, maar nog steeds erg schadelijk voor vissen en nuttige insecten zoals bijen.

Synthetische pyrethroïden
Prallethrin, metofluthrin, permethrin, deltamethrin en flumethrin zijn synthetische pyrethroïden. Ze zijn speciaal ontwikkeld om de werkzaamheid van pyrethroïden te verbeteren. Veel synthetische pyrethroïden worden minder snel afgebroken dan natuurlijke pyrethroïden. Ook kunnen ze nog giftiger zijn voor bepaalde soorten insecten, of juist weer minder giftig voor bepaalde (huis)dieren. Permethrin en deltamethrin behoren tot de bekendste synthetische pyrethroïden. Deze stoffen worden voor veel verschillende toepassingen gebruikt. Ze zitten in verschillende middelen om insecten binnenshuis te bestrijden, in houtverduurzamingsmiddelen en in sommige middelen om parasieten bij honden te bestrijden. Verder wordt permethrin gebruikt om kleding te impregneren om bepaalde beroepsgroepen tegen insecten te beschermen zoals hoveniers en boswachters. Permethrin mag niet meer worden gebruikt in de landbouw in de Europese Unie. Electrische verdampers tegen muggen bevatten meestal prallethrin of metofluthrin.

Actuele stand van zaken

Producten die pyrethroïden bevatten om insecten te bestrijden (insecticiden), bestrijden ook de nuttige insecten zoals bijen. Het gaat erg slecht met de insecten in Nederland, vooral met de bijen. Wees daarom zuinig in het gebruik van pyrethroïden.

Risicotoelichting

Pyrethroïden zijn giftige stoffen. Maar producten die pyrethroïden bevatten om te gebruiken in en om het huis zijn bij normaal gebruik Dit betekent dat je een product gebruikt zoals het bedoeld is, of zoals het op het etiket beschreven staat. Abnormaal gebruik van een product is bijvoorbeeld een halve tube tandpasta in je mond doen. Of met haarspray je planten laten glanzen. Of geen raam open doen wanneer er op het product staat dat je het in een goed geventileerde ruimte moet gebruiken, zoals bij gebruik van verf of een impregneerspuitbus. Normaal gebruik pas je waarschijnlijk al toe. veilig voor consumenten. Gebruik een product wel altijd precies volgens de gebruiksaanwijzing. Voor baby’s en jonge kinderen zijn vaak speciale aanwijzingen. Zij lopen een groter risico Een risico is een mogelijk effect dat bij een bepaalde groep personen (of bij bepaalde individuen) kan optreden ten gevolge van het gebruik van een product (met daarin chemische stoffen). wanneer ze met pyrethroïden in aanraking komen, omdat zij het product onbedoeld kunnen binnenkrijgen en gevoeliger kunnen reageren op pyrethroïden. Houd producten met pyrethroïden daarom altijd buiten het bereik van kinderen.
Pyrethroïden zijn giftig bij inslikken en kunnen irriterend zijn voor de huid, ogen en luchtwegen. Contact met de huid, de ogen en inademing moet vermeden worden. Sommige mensen zijn allergisch voor permethrin. Zij krijgen last van huiduitslag, jeuk, bultjes of geïrriteerde slijmvliezen. Ze hebben een zogenoemde contactallergie Contactallergie, ook wel contacteczeem of allergische contact dermatitis genoemd, kan ontstaan nadat de huid met chemische stoffen in contact is gekomen. Onder andere persoonlijke verzorgingsproducten, schoonmaakmiddelen, sieraden, schoenen en kleding kunnen chemische stoffen bevatten die contacteczeem kunnen veroorzaken. Nikkel, geurstoffen en sommige conserveermiddelen veroorzaken het vaakst contactallergie. Een tot twee dagen na het huidcontact ontstaan de symptomen van de allergie in de vorm van roodheid, jeuk, zwelling en bultjes. Contactallergie kan door een dermatoloog (huidarts) vastgesteld worden. Het is belangrijk om te weten voor welke stof(fen) je allergisch bent. Er is namelijk geen behandeling om contactallergie te genezen. Allergische klachten kunnen voorkomen worden door huidcontact met de chemische stof(fen) te vermijden. .