In het kort.
Vershoudbakjes zijn meestal gemaakt van glas of plastic. Bakjes die speciaal gemaakt zijn om eten in te bewaren, zijn bij . Volg daarom de instructies van de producent. Gebruik de vershoudbakjes niet op een andere manier dan bedoeld.
Wat zit er in vershoudbakjes?.
Vershoudbakjes kunnen gemaakt zijn van verschillende materialen:
Plastic: De meeste vershoudbakjes zijn gemaakt van plastic. Het plastic dat het meest wordt gebruikt is polypropeen (PP), omdat het stevig is. Andere soorten plastic die je kunt tegenkomen zijn polyetheen (PE), polycarbonaat (PC), tritan, styreen acrylonitril (SAN), polyethyleentereftalaat (PET), polyvinylchloride (PVC) of biologisch plastic, bijvoorbeeld gemaakt van suikerriet of veren. Soms wordt er ook gerecycled plastic gebruikt. Op plastic vershoudbakjes staan vaak speciale codes. Daaraan kun je zien van welk soort plastic het bakje is gemaakt. Meer informatie over de kunststof identificatiecodes lees je hier.
Glas: Ook glas wordt regelmatig gebruikt als materiaal voor vershoudbakjes. Vaak is dit gehard en hittebestendig glas, zoals boriumsilicaat. Soms wordt ook kristal gebruikt.
Metaal: Er zijn ook vershoudbakjes van metaal, bijvoorbeeld edelstaal (RVS) of aluminium. Deze bakjes zijn sterk, licht van gewicht en roesten niet. RVS is een mengsel van verschillende metalen, zoals ijzer, chroom en nikkel. Ook kan er molybdeen, titanium, mangaan, stikstof en silicium in zitten. Aluminium is meestal geen mengsel van verschillende chemische stoffen. Soms krijgt metaal een beschermend laagje, bijvoorbeeld van tin, nikkel, kunststof of zink. Dit helpt om roest te voorkomen.
Keramiek: Sommige vershoudbakjes zijn gemaakt van keramiek, zoals aardewerk of porselein. Deze materialen zijn hard en stevig.
: Siliconen is een stevig en flexibel materiaal. Het wordt vaak gebruikt voor de afsluitring van het deksel, zodat het vershoudbakje goed luchtdicht is. Er zijn ook vershoudbakjes die helemaal van siliconen zijn gemaakt, bijvoorbeeld inklapbare varianten.
Houtachtige materialen: Soms zijn deksels van vershoudbakjes gemaakt van houtachtige materialen, zoals bamboe of hout. Sommige vershoudbakjes voor eenmalig gebruik zijn gemaakt van karton.
Ingrediënten
- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Metaal.
-
Hoe vaak zit het er in?
Zelden
Natuurlijke vezels.
-
Hoe vaak zit het er in?
Zelden
Glas.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Plastic.
-
Hoe vaak zit het er in?
Zelden
Plastic.
-
Hoe vaak zit het er in?
Zelden
Zijn chemische stoffen in vershoudbakjes veilig?.
Vershoudbakjes zijn bij normaal gebruik veilig. In de wet staat namelijk dat er geen schadelijke hoeveelheden van chemische stoffen in voedsel mogen komen uit materialen die met eten in contact komen. Producenten moeten hun bakjes daarom testen onder normale gebruiksomstandigheden die op de verpakking staan. Gebruik je een bakje niet zoals in de instructies staat? Dan kunnen er meer chemische stoffen in het eten terechtkomen. Zaken zoals temperatuur, hoe lang het eten in het bakje zit, de zuurgraad, het zoutgehalte of het vetgehalte van het eten kunnen hierbij een rol spelen.
Tips.
Gebruik alleen vershoudbakjes waarop duidelijk staat dat ze geschikt zijn voor contact met voedsel. Kijk bijvoorbeeld naar woorden als “geschikt voor levensmiddelen”, “foodsafe” of het glas- en vorksymbool.
Spoel een nieuw vershoudbakje vóór het eerste gebruik altijd even om. Zo verwijder je stoffen die tijdens de productie zijn achtergebleven.
Doe geen heet eten in een plastic vershoudbakje. Laat het eerst afkoelen.
Gebruik geen vershoudbakjes van aluminium om zuur of zout voedsel in te bewaren.
Controleer of het bakje en het deksel in de oven, diepvries, vaatwasser en/of magnetron mogen. Het is beter om plastic bakjes niet te gebruiken voor het opwarmen van eten boven handwarme temperatuur.
Wil je een vershoudbakje in de magnetron gebruiken? Lees dan goed de aanwijzingen op het bakje of de verpakking. Heeft het bakje geen magnetronsymbool of de tekst ‘microwave safe’? Dan is het bakje meestal niet geschikt voor de magnetron.
Bewaar vet eten, zoals snacks, sauzen of vlees bij voorkeur in vershoudbakjes van een ander materiaal dan plastic. Zo kan het gelijk de magnetron in.
Gebruik wegwerpvershoudbakjes maar één keer en niet om eten in op te warmen tenzij op de verpakking staat aangegeven dat dit kan. Deze bakjes zijn vaak dun en kunnen snel beschadigen. Voorbeelden zijn bakjes van margarine, afhaalmaaltijden, ijs of kant-en-klaarmaaltijden.
Gooi een vershoudbakje weg als het beschadigd is (bijvoorbeeld diepe krassen of barsten). Door beschadigingen kunnen chemische stoffen of kleine plasticdeeltjes makkelijker vrijkomen in het eten.
Online kopen
Let op als je vershoudbakjes online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel van buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Alternatieven.
Als alternatief voor vershoudbakjes kun je bijvoorbeeld plastic vershoudfolie gebruiken. Gebruik folie liever niet in de magnetron. Door de hete condens kunnen er dan mogelijk chemische stoffen in je eten komen. Voor sommige voedselproducten, zoals brood of kaas, kun je ook katoenen doeken of zakken gebruiken.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten vershoudbakjes
Vershoudbakjes zijn er in veel soorten en maten. Meestal zijn ze gemaakt van plastic, vooral PP, of van glas, meestal boriumsilicaatglas. Het deksel is vaak van plastic met een siliconen ring, zodat het bakje goed afsluit. Elk materiaal heeft zijn eigen voor- en nadelen als het gaat om gezondheid, veiligheid, duurzaamheid en gebruiksgemak.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Er zijn geen keurmerken of certificeringen speciaal voor vershoudbakjes.
Beweringen en waarschuwingen
Op verpakkingen van vershoudbakjes staan soms symbolen die laten zien of het product in de magnetron, oven, vaatwasser of diepvries kan. Klik hier voor meer informatie over deze symbolen.
In (online) productbeschrijvingen van plastic vershoudbakjes zie je soms teksten zoals 'BPA-vrij', 'PVC-vrij', ‘Lood-vrij’ of ‘Ftalaat-vrij’. Dit is informatie die producenten zelf mogen toevoegen. Wil je weten of een chemische stof wel of niet in een product zit? Vraag dit dan na bij de producent.
Soms staat er op het etiket van plastic vershoudbakjes de waarschuwing, ‘wassen voor eerste gebruik’.
Bij veel vershoudbakjes die magnetronbestendig zijn geldt dat het deksel dat niet is. Kijk dus goed op de verpakking.
Op het etiket van vershoudbakjes kun je onderstaand symbool tegenkomen:
-
Dit symbool geeft aan dat het product veilig is om uit te eten of drinken en voldoet aan de Europese kaderverordening voedselcontactmaterialen.
Bewaren en weggooien
Afhankelijk van het materiaal, gooi je vershoudbakjes op verschillende manieren weg:
Plastic vershoudbakjes (niet van biologisch plastic) gooi je weg bij het plastic afval. Vershoudbakjes gemaakt van biologisch plastic mogen alleen bij het GFT afval als op de verpakking staat dat ze zijn. Meestal horen ze bij het restafval.
Metalen vershoudbakjes kunnen bij het oud ijzer.
Vershoudbakjes van glas gooi je bij het restafval en niet in de glasbak. Dit glas kan een andere samenstelling hebben die de glasrecycling verstoort.
Vershoudbakjes of dekseltjes gemaakt van bamboe of hout moeten ook bij het restafval, omdat er vaak chemische stoffen in zitten.
Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.
Op de verpakking van vershoudbakjes kun je onderstaande symbolen tegenkomen:
-
Dit symbool is het Grüne Punkt logo. De Grüne Punkt geeft aan dat er door de producent is meebetaald aan de verwerking van het afval dat het verpakkingsmateriaal met zich meebrengt. Het maakt deel uit van de Duitse wet. In Duitsland moet dit logo op verpakkingen van het product staan. Producenten van producten die in Nederland op de markt komen, moeten ook verantwoordelijkheid nemen voor de verwerking van het afval van verpakkingen maar er is geen logo aan gekoppeld.
-
Het Triman-logo geeft aan dat een product of de verpakking ervan recyclebaar is en apart moet worden weggegooid. Het maakt deel uit van de Franse wet. Het Triman-logo geldt voor producten die op de markt worden gebracht in Frankrijk, waaronder kleding, schoeisel, bedrukt papier, elektrische apparaten, verpakkingen en batterijen.
-
PAP staat voor papier en nummer 21 staat voor niet-golfkarton. Hierdoor zijn de verpakkingen tijdens de afvalverwerking makkelijk te herkennen en kunnen ze gerecycled worden.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over vershoudbakjes?
Vershoudbakjes moeten voldoen aan de Europese kaderverordening (1935/2004/EG). In deze wet staan algemene eisen voor producten die in aanraking komen met voedsel: vanuit deze producten mogen geen chemische stoffen in hoeveelheden die schadelijk zijn voor de gezondheid in voedsel terechtkomen en ook mogen ze geen geur of smaak aan voedingsmiddelen afgeven bij bedoeld normaal gebruik. Voor verschillende materialen gelden aanvullende specifieke Europese of nationale wetgeving:
Plastic verhoudbakjes moeten voldoen aan de Kunststof Verordening (10/2011/EC). Vanuit PP, PE, PET, PC, tritan, SAN, biologisch plastic en PVC kunnen kleine hoeveelheden chemische stoffen vrijkomen. De kunststof Verordening geeft een lijst met stoffen die producenten mogen gebruiken voor het maken van plastic voorwerpen die in contact komen met voedsel. De hoeveelheid van deze stoffen die in voedsel terechtkomt moet onder een bepaalde grens blijven. In hoeveelheden onder deze grens zijn deze stoffen niet schadelijk voor de gezondheid.
Vershoudbakjes gemaakt van gerecycled plastic moeten voldoen aan de Verordening 2022/1616/EU. In deze Verordening staan procedures beschreven over hoe gerecyclede kunststoffen die in contact komen met voedsel op een veilige manier op de markt gebracht kunnen worden, zodat ze geen chemische stoffen in schadelijke concentraties afgeven.
Vershoudbakjes gemaakt van keramiek moeten voldoen aan de nationale wetgeving (Warenwetregeling Verpakkingen en Gebruiksartikelen, waar de eisen aan hoeveelheid lood en cadmium dat mag vrijkomen strenger zijn dan die in de Europese Richtlijn 84/500/EEG). Ook voor andere metalen in keramiek bevat de nationale wetgeving migratielimieten, omdat keramiek niet meer metaalelementen mag afgeven dan veilig is.
Ook voor andere materialen, zoals metaal (RVS) en glas, geldt nationale regelgeving (Warenwetbesluit verpakkingen en gebruiksartikelen & Warenwetregeling verpakkingen en gebruiksartikelen). Dit komt omdat de Europese wetgeving verouderd is. Om gezondheidsrisico’s te voorkomen stelt de Warenwet bijvoorbeeld grenzen aan de hoeveelheid metaalionen die mogen vrijkomen uit vershoudbakjes.
Producenten van vershoudbakjes moeten daarnaast ervoor zorgen dat hun aanpak van het maken van vershoudbakjes voldoet aan de regels van Verordening (EG) Nr. 2023/2006.
Hoe zit het met microplastics uit vershoudbakjes?
Bij gebruik van plastic vershoudbakjes kunnen microplastics in het voedsel terechtkomen. Dit kan gebeuren als een bakje wordt gestoten, gekrast of als het slijt. Of en hoeveel microplastics vrijkomen, hangt af van de kwaliteit van het bakje en hoe het bakje gemaakt is. Oudere bakjes zijn vaak gevoeliger voor het afgeven van microplastics. Daarom is het belangrijk om beschadigde bakjes niet meer te gebruiken en te kiezen voor bakjes die geschikt zijn voor het beoogde gebruik. Er wordt momenteel veel onderzoek gedaan naar de van microplastics. Op dit moment is er onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat microplastics uit plastic vershoudbakjes een risico vormen voor de gezondheid.
Hoe zit het met lood in vershoudbakjes van kristal, keramiek of metaal?
In vershoudbakjes van kristal, keramiek of metaal kan soms een beetje lood zitten. In Europa staat in de wet dat er bijna geen lood mag vrijkomen uit metalen bakjes die met eten of drinken in contact komen. Voor keramiek hebben Nederland, België en Luxemburg samen strenge afspraken gemaakt: er mag maar heel weinig lood uit keramische bakjes in je eten komen. Deze afspraken gelden alleen in deze drie landen en nog niet in heel Europa. Let daarom extra op als je keramische bakjes koopt in andere landen dan Nederland, België of Luxemburg.
