In het kort

bakvormen zijn rubberachtige vormen die bestaan uit een mix van silicium (kiezel), zuurstof en koolstof. Er kunnen ook kleurstoffen en aan de bakvormen toegevoegd zijn. Omdat vaak onbekend is welke stoffen als vulstoffen in de siliconen bakvormen zitten, kun je het beste bakvormen gebruiken die voor 100 procent uit siliconen bestaan. Bij , en wanneer je de gebruiksaanwijzingen van de producent volgt, is het gebruik van siliconen bakvormen niet schadelijk voor je gezondheid.

Wat zit er in siliconen bakvormen?

Siliconen bakvormen zijn gemaakt van een rubberachtig materiaal dat bestaat uit een mix van silicium (kiezel), zuurstof en koolstof. Meestal voegt de producent ook kleurstoffen toe, om de bakvorm een mooie kleur te geven.

Sommige siliconen bakvormen bestaan voor 100 procent uit siliconenrubber. Maar er kunnen ook vulstoffen toegevoegd zijn. Het is vaak onbekend welke vulstoffen precies worden gebruikt, omdat de producent dit niet hoeft te vermelden. Door siliconen bakvorm te verdraaien of wringen kun je zien of er vulstoffen zijn gebruikt. Als je een witte kleur of kleurverandering ziet, zit er waarschijnlijk een vulstof in je bakvorm.

Tijdens het productieproces van siliconen bakvormen worden ook siloxanen gevormd. Siloxanen zijn vluchtige bijproducten. Dit betekent dat ze weer verdwijnen door de siliconen bakvorm na productie lang genoeg te verhitten. Dit doet de producent in de meeste gevallen. Siloxanen kunnen wel weer ontstaan als je bij te hoge temperaturen gaat bakken. Houd je daarom altijd aan de gebruiksaanwijzing van de producent.

worden tijdens het productieproces van siliconen bakvormen toegevoegd zodat het product zijn vorm krijgt. De twee meest gebruikte katalysatoren zijn platinum en peroxide. De katalysator zal verdwijnen, maar kleine hoeveelheden kunnen achterblijven. Siliconen bakvormen die gemaakt zijn met platinum als katalysator kunnen het beste tegen hoge temperaturen.

Zijn siliconen bakvormen veilig?

Bij normaal gebruik, en als je de gebruiksaanwijzing van de producent volgt, zijn siliconen niet schadelijk voor je gezondheid. Wel kan je het beste siliconen bakvormen kopen die voor 100 procent uit siliconen bestaan, zodat er geen onbekende vulstoffen in het product zitten.

Er is wel soms onrust bij consumenten over het vrijkomen van mogelijk schadelijke stoffen uit de siliconen bakvormen, bijvoorbeeld (methyl)siloxanen of zware metalen. Aan siliconen in keukengerei wordt de algemene eis gesteld dat de stoffen die vrijkomen in voedsel niet in hoeveelheden mag voorkomen die een gevaar vormen voor je gezondheid. De fabrikant is hiervoor verantwoordelijk. Er is (nog) geen specifieke wetgeving voor silicone producten. Er staat dus nergens vermeld welke stoffen precies zijn toegestaan tijdens de productie van siliconen keukengerei of over de precieze hoeveelheid van een stof die mag vrijkomen tijdens het gebruik van siliconen keukengerei. Het vrijkomen van stoffen uit en herziening van de wetgeving staat momenteel onder de aandacht van de Europese Commissie.

Ingrediënten

In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.

  • Hoe vaak zit het er in?
  • Veilig te gebruiken?

Kleurstof

  • Hoe vaak zit het er in?

    Vaak

  • Veilig te gebruiken?

Siliconen

  • Hoe vaak zit het er in?

    Vaak

  • Veilig te gebruiken?

Vulmiddel

  • Hoe vaak zit het er in?

    Soms

  • Veilig te gebruiken?

Tips

  • Controleer altijd of de siliconen bakvorm geschikt is om met voedsel in aanraking te komen. Dit kan je vaak zien op de verpakking. Er kan bijvoorbeeld op staan ‘geschikt om met levensmiddelen in contact te komen’ of een ‘glas en vork’ symbool. Het is voor producenten niet verplicht om dit op de verpakking te zetten.

  • Gebruik het liefst siliconen bakvormen die gemaakt zijn van 100 procent siliconen. Je kan op de verpakking zoeken naar de woorden ‘100% food-grade silicone’. Als de producent hier geen informatie over geeft kun je de ‘twist test’ doen. Bij deze test verdraai of wring je de siliconen bakvorm. Zie je daardoor wit of kleurverandering? Dan zitten er waarschijnlijk vulstoffen in de siliconen bakvorm en zijn ze niet gemaakt van 100 procent siliconen.

  • Gebruik het liefst siliconen bakvormen met platinum als katalysator. Dit kun je soms op de verpakking vinden. Siliconen bakvormen die gemaakt zijn met platinum kunnen het beste tegen hoge temperaturen.

  • Gebruik siliconen bakvormen die in de Europese Unie zijn geproduceerd.

  • Lees voor gebruik de gebruiksaanwijzingen van de producent goed door en volg deze.

  • Was de siliconen bakvorm goed uit voor het eerste gebruik. Het is ook goed om de siliconen bakvorm de eerste keer voor te bakken. Dit kan je doen door de siliconen bakvorm te vullen met een mengeling van water en olie en een uur in een oven te zetten, op 220 graden. Hiermee verwijder je achtergebleven siloxanen.

  • Zet de oven niet te hoog. Kijk wat de maximale temperatuur voor de siliconen bakvorm is. Elk merk en elke bakvorm heeft een andere maximale temperatuur. Verhit de siliconen bakvorm het liefst niet boven de 200 graden bij het bereiden van voedsel.

  • Snij niet in de bakvorm.

  • Laat de bakvorm niet in direct contact komen met hittebronnen (vuur, fornuis, open haard).

  • Gebruik siliconen bakvormen niet in de magnetron, tenzij de producent aangeeft dat dit wel kan.

  • Gebruik geen schuursponsjes om de siliconen bakvorm schoon te maken.

Online kopen

Let op als je siliconen bakvormen online bestelt: 

  • Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt. 

  • Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.

  • Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.

Alternatieven

Siliconen bakvormen zijn populair, omdat ze onbreekbaar, flexibel en makkelijk te reinigen zijn. Ook zijn ze te koop in allerlei afmetingen en leuke vormen. Er zijn veel verschillende alternatieven voor siliconen bakvormen, bijvoorbeeld bakvormen van gietijzer, glas, aardewerk, steen, emaille, staal en roestvrij staal (RVS).

Verschijningsvormen

Verschillende soorten siliconen bakvormen

Siliconen bakvormen zijn er in vele verschillende afmetingen en vormen, waardoor je veel verschillende producten kan maken. Voorbeelden van vormen zijn een taartvorm, cakeblik en cup-cake tray.

Informatie op het etiket

Keurmerken

Er zijn geen keurmerken of certificeringen speciaal voor siliconen bakvormen.

Op het product zelf of het etiket kun je onderstaand symbool tegenkomen, maar producenten zijn niet verplicht om dit te benoemen.

  • Dit symbool geeft aan dat het product veilig is om uit te eten of drinken en voldoet aan de Europese kaderverordening voedselcontactmaterialen.

Beweringen en waarschuwingen

Op de verpakking van siliconen bakvormen kan staan waarvoor het product geschikt is. Dit kan in de vorm van icoontjes, maar ook als tekst. Hiermee kan de producent aangeven of de siliconen bakvormen kunnen worden gebruikt in de magnetron en vaatwasser, wat de maximale verhittingstemperatuur is en of de vorm ook geschikt is voor temperaturen onder de nul graden. Daarnaast kunnen er waarschuwingen op de verpakking staan, bijvoorbeeld om niet in de siliconen bakvormen te snijden, ze uit de buurt van warmtebronnen te houden en ze niet ongevuld te verhitten.

Bewaren en weggooien

Siliconen bakvormen hebben een lange levensduur en kunnen dus steeds opnieuw worden gebruikt. Als een siliconen bakvorm kapotgaat kun je hem weggooien bij het restafval.

Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.

Meer informatie

Wat zegt de wet over siliconen bakvormen?

Producten van siliconen moeten voldoen aan de Europese richtlijn Algemene productveiligheid (2001/95/EG). Producenten en importeurs moeten zorgen dat producten zijn bij normaal gebruik. Daarnaast moeten siliconen die gebruikt worden voor keukengerei voldoen aan de Europese kaderverordening voedselcontactmaterialen (1935/2004/EG), waarin eisen gesteld worden aan materialen die in aanraking kunnen komen met voedsel. Het vrijkomen van stoffen in voedsel mag bijvoorbeeld niet in hoeveelheden die een gevaar vormen voor je gezondheid. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt toezicht op of mensen zich houden aan deze wetgeving. In Nederland is er geen specifieke wetgeving voor siliconen, bijvoorbeeld over welke stoffen zijn toegestaan tijdens de productie van siliconen. Sommige Europese lidstaten hebben wel aanvullende wetgeving. Het vrijkomen van stoffen uit voedselcontactmaterialen en herziening van de wetgeving staat momenteel onder de aandacht van de Europese Commissie.

Kunnen er stoffen uit siliconen bakvormen in mijn eten terechtkomen?

Stoffen die in de siliconen bakvormen zitten kunnen terechtkomen in de bakproducten. Vooral de baktemperatuur en baktijd zijn hierbij belangrijk. Als je bakt op te hoge temperaturen kunnen er ongewenste stoffen worden gevormd. Houd je daarom aan de gebruiksaanwijzing van de producent en verhit de siliconen bakvormen het liefst niet boven de 200 graden. Bij normaal gebruik zal de hoeveelheid van een stof die in de bakproducten terechtkomt geen vormen voor de gezondheid. De producent is hiervoor verantwoordelijk.

Pop-it toys

Kleurrijke siliconenvormen met zachte bubbels die naar beneden kunnen worden gedrukt zijn momenteel erg populair bij kinderen. Deze zogenaamde “pop-it toys” worden vaak niet alleen gebruikt om mee te spelen, maar ook in de keuken, bijvoorbeeld om mee te bakken. Je vindt veel instructies en video's op internet die laten zien hoe je met pop-it toys gerechten maakt, zoals kleine cakes en chocoladepralines, gelei of ijsblokjes. Dit is van siliconenvormen. In siliconenvormen kunnen onzuiverheden zitten, of stoffen die niet geschikt zijn om te verhitten of te bevriezen. Het risico bestaat dat er zo ongewenste stoffen in het eten terechtkomen. Pop-it toys zijn daarom niet geschikt om met eten in contact te komen. Ditzelfde geldt voor ballonnen. Die worden soms in gesmolten chocolade gedoopt om mooie vormen te krijgen. Ook ballonnen zijn niet geschikt om met eten in contact te komen.