In het kort.
De meeste ballonnen zijn gemaakt van latex (natuurlijk rubber). In latex ballonnen kunnen nitrosamines en nitroseerbare stoffen zitten. Dit zijn kankerverwekkende stoffen. Het is beter om deze stoffen zo min mogelijk binnen te krijgen. Pomp een ballon daarom op met een ballonnenpomp. Zo voorkom je dat je chemische stoffen binnenkrijgt. Naast latex ballonnen bestaan er ook folieballonnen, gemaakt van BoPET. Deze blaas je vaak op met een rietje en zijn te gebruiken.
Wat zit er in ballonnen?.
De meeste ballonnen zijn gemaakt van latex (natuurlijk rubber). Behalve latex zitten er ook andere chemische stoffen in ballonnen. Deze stoffen zorgen ervoor dat de ballon elastisch is en geven de ballon kleur. De stoffen zijn bijvoorbeeld ammonia, zwavel, zinkoxide, kleurstoffen, en rubberverbeteraars. Soms geeft de ballon nog een wit poeder af. Dat komt doordat er bij het maken van ballonnen een mengsel van water, kalkzout, zeep en talkpoeder wordt gebruikt om te voorkomen dat de ballon aan de mal blijft plakken. Verder kunnen in producten die van latex zijn gemaakt nitrosamines en nitroseerbare stoffen zitten.
Folieballonnen zijn gemaakt van BoPET (biaxiaal-georiënteerd polyethyleentereftalaat) en een dun laagje metaal (meestal aluminium). Hiermee kun je stevige ballonnen maken. Folieballonnen hebben vaak een clipsluiting van nylon of PP (polypropeen).
Zijn ballonnen veilig te gebruiken?
Nitrosamines en nitroseerbare stoffen ontstaan soms tijdens het maken van een ballon. Ze horen er eigenlijk niet in te zitten. Het zijn kankerverwekkende stoffen. Het is beter om deze stoffen zo min mogelijk binnen te krijgen. Wil je voorkomen dat je deze stoffen binnenkrijgt, gebruik dan een ballonnenpomp om de ballonnen op te blazen. Dit is een advies van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Kinderen kunnen nitrosamines en nitroseerbare binnenkrijgen doordat ze sabbelen op ballonnen of via hand-mond-contact als ze ermee spelen. Daarom zijn er strenge eisen gesteld aan de hoeveelheid nitrosamines en nitroseerbare stoffen in ballonnen.
Sommige mensen zijn allergisch voor latex (ballonnen). Zij krijgen last van huiduitslag, jeuk of bultjes. Als je een voor latex hebt, kun je het contact met latex ballonnen beter vermijden. Als ballonnen van latex gemaakt zijn, staat dit op de verpakking vermeld als ‘Gemaakt van natuurlijke rubberlatex’.
Soms worden opgeblazen ballonnen in de keuken gebruikt om bijvoorbeeld mooie chocoladevormen te maken. Je doopt ze dan in de gesmolten chocolade en laat de chocolade uitharden. Dit is van de ballonnen. Ballonnen zijn niet geschikt om met eten in contact te komen. Het bestaat dat er zo ongewenste stoffen in het eten terechtkomen.
Ingrediënten
In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is.
Sla ingrediëntentabel over- Hoe vaak zit het er in?
- Veilig te gebruiken?
Kleurstof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Rubber.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Organische verbinding.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Plastic.
-
Hoe vaak zit het er in?
Vaak
Absorberende stof.
-
Hoe vaak zit het er in?
Soms
Tips.
Laat jonge kinderen niet alleen met (onopgeblazen) ballonnen spelen. Ze kunnen erin stikken. Ook voorkom je zo dat kinderen op de ballon gaan sabbelen en ongewenst worden blootgesteld aan chemische stoffen.
Lees het etiket. Op het etiket staat voor welke leeftijd de ballon geschikt is en soms hoe je ze op moet blazen.
Let extra op als kinderen met ballonnen met een lampje spelen. In deze ballonnen kunnen batterijen zitten. Dit kan gevaarlijk zijn als een kind een batterij in zijn mond stopt en inslikt. De batterijen kunnen in het lichaam tot ernstige brandwonden leiden. Op de verpakking van ballonnen staat vermeld of er in de ballon een lampje zit.
Online kopen
Let op als je ballonnen online bestelt:
Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.
Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.
Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.
Verschijningsvormen.
Verschillende soorten ballonnen
De bekendste ballonnen zijn de gekleurde, ovale ballonnen die gemaakt zijn van latex. Soms hebben deze ballonnen andere vormen en kun je er andere dingen mee doen. Denk bijvoorbeeld aan waterballonnetjes, langwerpige ballonnen waar je figuren mee kunt maken en ballonnen met een lampje erin. Naast latex ballonnen bestaan er ook folieballonnen in allerlei vormen, kleuren en formaten. Deze ballonnen zijn steviger en de lucht blijft er langer in zitten. Je kunt er langer plezier van hebben. Je kunt ze ook bijvullen. Folieballonnen blaas je meestal op met een rietje. Ze hebben vaak een ventiel dat automatisch sluit. Als de ballon is opgeblazen kun je het rietje eruit trekken. Je hoeft geen knoopje te leggen.
Zowel latex ballonnen als folieballonnen kun je ook met gas vullen. Helium is het gas dat je hiervoor kan gebruiken. Helium is een reukloos en kleurloos gas dat lichter is dan zuurstof. Hierdoor stijgen ballonnen gevuld met helium op.
Informatie op het etiket.
Keurmerken
Er zijn geen keurmerken of certificeringen speciaal voor ballonnen.
Beweringen en waarschuwingen
Op het etiket van latex ballonnen moeten bepaalde waarschuwingen staan. Bijvoorbeeld dat er gevaar voor verstikking bestaat voor kinderen en dat kinderen jonger dan acht jaar alleen onder toezicht van een volwassene met latex ballonnen mogen spelen. Voor folieballonnen geldt de waarschuwing voor kinderen jonger dan drie jaar. Soms staat er op ballonnen de waarschuwing dat je ze alleen met een ballonnenpomp mag opblazen. Verder moet er op latex ballonnen staan dat ze zijn gemaakt van natuurlijk rubberlatex, omdat mensen daarvoor allergisch kunnen zijn.
Op het etiket van ballonnen kun je verder onderstaand symbool tegenkomen:
-
CE-markering staat voor Conformité Européenne. Het is een merkteken waarmee een producent duidelijk maakt dat zijn product voldoet aan de Europese wetgeving rondom veiligheid, gezondheid, milieu en consumentenbescherming. Het product kan met succes een eventuele keuring doorstaan. Voor de meeste consumentenproducten is een keuring niet verplicht. Let wel op, sommige Chinese producenten verkopen producten met een CE-teken (China Export) dat lijkt op het Europese CE-teken. Meer informatie en de verschillen tussen de twee logo’s vind je op de website van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.
Bewaren en weggooien
Latexballonnen en folieballonnen kun je weggooien bij het restafval. Mogelijke plastic clipjes van folieballonnen kunnen bij het plastic afval. Verwijder altijd elektronica en batterijen van een lampje. Deze moeten apart worden ingeleverd bij de milieustraat. Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.
Meer informatie.
Wat zegt de wet over ballonnen?
Ballonnen moeten voldoen aan de Europese veiligheidseisen voor speelgoed. De eisen zijn vastgelegd in de Europese Richtlijn Speelgoed (2009/48/EG). Deze richtlijn zegt dat speelgoed geen gevaar mag opleveren voor de gezondheid van het kind. Zo staat in de richtlijn dat er een maximale hoeveelheid nitrosamines en nitroseerbare stoffen uit latex speelgoed mag vrijkomen en dat het niet in speelgoed voor kinderen jonger dan drie jaar mag zitten. Daarnaast is in een Europese normering (NEN-EN 71-1+A1) vastgelegd dat er voor latex ballonnen altijd de volgende waarschuwingszinnen op het etiket moeten staan:
‘Waarschuwing. Voor kinderen jonger dan 8 jaar bestaat gevaar voor verstikking door niet opgeblazen of geknapte ballonnen. Toezicht door volwassenen is vereist. Houd niet opgeblazen ballonnen buiten bereik van kinderen. Gooi kapotte ballonnen direct weg.’
‘Gemaakt van natuurlijke rubberlatex’. Deze waarschuwing moet erop staan, omdat mensen allergisch kunnen zijn voor latex.
De Europese Speelgoedrichtlijn is in Nederland vastgelegd in het Warenwetbesluit Speelgoed. Producenten en importeurs moeten ervoor zorgen dat ballonnen die op de markt komen veilig zijn. De NWVA houdt toezicht op de naleving van de regels.
In het nieuws: nitrosamines in ballonnen
De NVWA houdt toezicht of producten aan de eisen voldoen. In 2018 hebben zij 58 ballonnen onderzocht, waaruit bleek dat in 16 ballonnen teveel nitrosamines en/of nitroseerbare stoffen zaten. Deze ballonnen mochten toen niet meer verkocht worden. Daarnaast hadden 16 ballonnen niet de juiste informatie op het etiket van de verpakking staan.
Mag je een ballon buiten oplaten?
In steeds meer gemeenten is er een verbod op het oplaten van ballonnen. Het gaat hier vaak om latex ballonnen gevuld met helium en met een lintje of kaartje eraan. Deze ballonnen komen als zwerfafval in het milieu terecht, waardoor bijvoorbeeld dieren het opeten. Het kan heel lang duren voordat ballonnen van latex door de natuur opgeruimd zijn.
Loopt de ene kleur ballon sneller leeg dan een ballon met een andere kleur?
Sommige kleurstoffen in latex ballonnen zorgen ervoor dat het latex van de ballon minder stevig wordt. Daardoor kan er meer lucht ontsnappen. De ene kleur ballon zal dus sneller ‘leeglopen’ dan een ballon met een andere kleur.
Lachgas en ballonen: onbedoeld gebruik
Als recreatief roesmiddel (drug) kan lachgas ingeademd worden vanuit een ballon. Het lachgas wordt hier ingespoten via een slagroomspuit of een cilinder. Dit is onbedoeld gebruik en kan gevaarlijk zijn. Als je vaak lachgas gebruikt, is dit schadelijk voor de gezondheid. Het kan bijvoorbeeld een verlamming veroorzaken. Ook zorgt het gebruik van lachgas in het verkeer voor onveilige situaties. Kijk voor meer informatie over recreatief gebruik van lachgas op de website van het Trimbos-instituut.