In het kort

Lachgas (distikstofoxide gas) is een kleurloos, niet-irriterend gas dat zoet ruikt en smaakt. Het bestaat uit stikstof en zuurstof. Bij van producten waar lachgas in zit, zoals slagroompatronen om slagroom op te spuiten, is lachgas .

Waarom zit deze stof in producten?

Lachgas wordt op verschillende manieren gebruikt:

  • Voedsel: in slagroompatronen om slagroom, mousse of saus te maken (food grade lachgas). Dit lachgas heeft E-nummer E942.

  • In de zorg: als narcosemiddel en kortwerkende pijnstiller (medisch lachgas)

  • In industrieën zoals de auto-industrie: om motoren krachtiger te maken (technisch lachgas).

  • Recreatief: lachgas wordt ook gebruikt als drug. Dit is en kan gevaarlijk zijn. Lees hieronder meer over de .

Is deze stof veilig?

Medisch gebruik

Lachgas werd al sinds het einde van de 18e eeuw in de geneeskunde gebruikt om patiënten kortdurend onder narcose te brengen. Ook wordt het in de zorg gebruikt als kortwerkende pijnstiller. Lachgas wordt tegenwoordig steeds minder gebruikt in de geneeskunde, vanwege de impact op het milieu.

Wanneer lachgas kortdurend en deskundig gebruikt wordt heeft het weinig bijwerkingen. Wel wordt bij medisch gebruik uit voorzorg het autorijden na gebruik van lachgas afgeraden. Omdat lachgas zuurstofverdringing veroorzaakt, wat kan leiden tot zuurstoftekort in het lichaam, wordt lachgas bij medisch gebruik altijd gemengd met zuurstof. Dit is voor de veiligheid van de patiënt. Bij recreatief gebruik van lachgas als roesmiddel (zie hieronder) wordt lachgas in pure vorm gebruikt, wat gevaarlijk kan zijn.

Lachgas als roesmiddel (drug)

Recreatief gebruik van lachgas als roesmiddel kan gevaarlijk zijn voor je gezondheid. Veel voorkomende effecten die je kunt krijgen tijdens of kort na het gebruik van lachgas, zijn hoofdpijn, duizeligheid, verwardheid, misselijkheid, minder goed kunnen praten, en tintelingen van handen en voeten. Dit kan leiden tot ongelukken.

Bij overmatig gebruik kunnen er ernstige gezondheidseffecten optreden, zoals neurologische schade (verlamming) door vitamine B12 tekort. Zelfs na eenmalig gebruik kan al ernstige neurologische schade intreden als iemand al een vitamine B12 tekort heeft. Mensen met een vitamine B12-tekort weten dit vaak niet van zichzelf.

Daarnaast zorgt het gebruik van lachgas in het verkeer voor onveilige situaties. Ook kan lachgas geestelijk verslavend zijn. Kijk voor meer informatie over recreatief gebruik van lachgas op de website van het Trimbos-instituut

Veel van de gebruikers van lachgas zijn jongvolwassen, en het lijkt erop dat er steeds meer gebruikt wordt in bepaalde groepen minderjarigen. Met name minderjarigen zijn kwetsbaar.

Veel mensen weten niet wat de risico’s van lachgas zijn. Door het gebruik van lachgas gebeuren er veel ongelukken bij jongvolwassenen. Het effect van lachgas op de hersenen die nog in ontwikkeling zijn is nog onbekend. Vooral als het gaat om het herhaaldelijk verliezen van bewustzijn door zuurstoftekort. Het aantal gezondheidsincidenten met lachgas neemt toe. Naar schatting heeft een derde van de (jongvolwassen) gebruikers last van bijwerkingen. Er worden ook steeds meer ernstige incidenten gemeld, zoals dwarslaesies en brandwonden.

Er zijn verhoogde risico’s voor vrouwen in de vruchtbare leeftijd, mensen met hart- en vaataandoeningen, mensen met een laag vitamine B12 gehalte (zoals vegetariërs en veganisten) en mogelijk ook voor zwangere vrouwen. 

Meer informatie

Wat zegt de wet over lachgas?

Lachgas kent verschillende toepassingen. Er zijn daarom verschillende wet- en regelgevingen over het gebruik van lachgas. 

Lachgas is geregistreerd als geneesmiddel voor gebruik in de zorg (medisch lachgas) en valt onder de Geneesmiddelenwet. In de Geneesmiddelenwet staat hoe een medicijn mag worden geproduceerd en verhandeld. Hiervoor is een vergunning nodig. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt toezicht op naleving van deze wet. De Geneesmiddelenwet bevat voorschriften die veilig gebruik van geneesmiddelen stimuleert. 

Lachgas voor industrieel gebruik (technisch lachgas) in industrieën zoals de auto-industrie moet voldoen aan de REACH verordening.

Lachgas voor culinair gebruik (food grade lachgas) in slagroompatronen of gascilinders valt onder de Warenwet.

Verbod op recreatief gebruik van lachgas

Lachgas uit bijvoorbeeld slagroompatronen wordt ook gebruikt als recreatief roesmiddel (drug). Dit is onbedoeld gebruik van slagroompatronen. Sinds 1 januari 2023 staat lachgas op lijst II van de Opiumwet. Dit betekent dat bezit, handel, productie, invoer en uitvoer van lachgas strafbaar is. De Opiumwet staat gebruik van middelen van lijst II onder strikte voorwaarden toe voor medische en wetenschappelijke doeleinden (dus niet voor recreatief gebruik). De oorspronkelijke toepassingen van lachgas blijven wel toegestaan, zoals het gebruik van slagroompatronen om slagroom te maken in de horeca en door consumenten. Maar lachgas in gasflessen of slagroompatronen voor recreatief gebruik is nu verboden.