In het kort

Een chemische gootsteenontstopper in vloeibare vorm is meestal een oplossing van natriumhydroxide of zwavelzuur in water. Er is ook chemische gootsteenontstopper in de vorm van korrels te koop. Deze korrels bestaan uit natriumhydroxide. Zwavelzuur en natriumhydroxide zijn zeer bijtende stoffen. Chemische gootsteenontstoppers zijn in gebruik als je de aanwijzingen op het etiket opvolgt. Vaak kun je een verstopping van de afvoer met een mechanische ontstopper verhelpen.

Wat zit er in gootsteenontstopper?

In chemische gootsteenontstoppers zitten stoffen zoals zwavelzuur, kaliumhydroxide of natriumhydroxide die helpen bij het afbreken van afvoerverstoppingen. Ook zitten er anionogene oppervlakteactieve stoffen en niet ionogene oppervlakteactieve stoffen in die de effectiviteit van de gootsteenontstopper verhogen. Ze zorgen ervoor dat het ontstoppingsmiddel zich goed over een oppervlak verspreidt en ze weken vuil los.

Zijn chemische stoffen in gootsteenontstopper veilig?

Ja, chemische gootsteenontstoppers zijn veilig als je ze gebruikt volgens de adviezen op de verpakking. Omdat zwavelzuur en natriumhydroxide zeer bijtend zijn, dien je bij gebruik een veiligheidsbril en handschoenen te dragen en kun je het beste zo ver mogelijk van de gootsteen af staan. Natriumhydroxide en zwavelzuur kunnen ernstige chemische brandwonden en oogletsel veroorzaken.

Gebruik geen verschillende soorten chemische gootsteenontstoppers tegelijkertijd en gebruik chemische gootsteenontstoppers niet in combinatie met andere schoonmaakmiddelen. In vloeibare gootsteenontstoppers kan bijvoorbeeld natriumhypochloriet (ook bekend als chloorbleekmiddel) zitten, een stof die bij onveilig gebruik gezondheidsrisico’s oplevert. Als natriumhypochloriet in contact komt met ammoniak of zure schoonmaakmiddelen (bijvoorbeeld schoonmaakazijn of gootsteenontstopper op basis van zwavelzuur) kunnen gevaarlijke samenstellingen ontstaan, zoals zeer giftige en irriterende chloorgassen of chlooramines. Hierdoor kun je onwel worden.

Om te voorkomen dat kinderen gewond raken door chemische gootsteenontstopper zit de gootsteenontstopper altijd in een fles met kinderveilige sluiting. Bewaar gootsteenontstoppers altijd buiten bereik van kinderen. Na contact met chemische gootsteenontstopper kun je altijd het beste meteen spoelen met water. Raadpleeg ook meteen een arts, zeker als gootsteenontstopper is ingeslikt. 

Ingrediënten

In deze ingrediëntenlijst zie je per stof of deze veilig is bij gebruik van dit product.

Tips

Lees het etiket

Zoals bij alle schoonmaakmiddelen is het ook bij gootsteenontstopper belangrijk om voor gebruik het etiket te lezen en gootsteenontstopper volgens de aanwijzingen op de verpakking te gebruiken. Op de verpakking staat soms ook voor welke leidingen de gootsteenontstopper wel of niet geschikt is.

Aanwijzingen voor gebruik

  • Ventileer de ruimte waarin je de gootsteenontstopper gebruikt.

  • Omdat in chemische gootsteenontstopper bijtende stoffen zitten moet je voorkomen dat het in je ogen of op je huid komt. Daarom is het verstandig om beschermende kleding, handschoenen en een veiligheidsbril te dragen. 

  • Gebruik geen verschillende soorten chemische gootsteenontstoppers tegelijkertijd en gebruik chemische gootsteenontstoppers niet in combinatie met andere schoonmaakmiddelen.

  • Was goed je handen na gebruik van chemische gootsteenontstopper. 

  • Als gootsteenontstopper op je kleding terecht is gekomen, kun je de kleding het beste uittrekken en wassen, voordat je deze opnieuw aantrekt.

  • Wanneer je een chemische gootsteenontstopper hebt gebruikt, vertel dan je huisgenoten, en ook de loodgieter, dat er een bijtend product in de afvoerleiding gegoten is. Zo vermijd je dat een volgende persoon er een ander product bijgiet of probeert de afvoerleiding mechanisch te ontstoppen zonder zichzelf te beschermen.

  • Spoel na het ontstoppen alles goed na: restjes ontstopper in een wasbak of bad kunnen ook nog brandwonden veroorzaken.

  • Spoel de lege verpakking uit en doe de dop er weer op: enkele resterende druppeltjes kunnen al brandwonden veroorzaken.

Online kopen

Let op als je gootsteenontstopper online bestelt:

  • Koop je een product bij een Nederlandse webwinkel of webwinkel in het buitenland? Het is altijd goed om op te letten en na te gaan bij wie je iets koopt.

  • Let extra op bij webwinkels die werken met dropshipping: je bestelt dan een product bij een Nederlandse webwinkel, de webwinkel plaatst daarna dezelfde bestelling bij een leverancier in een ander EU-land of daarbuiten. Deze leverancier stuurt het product dan naar je op. Hierdoor kan de webwinkel niet de kwaliteit van het product controleren. Lees meer over dropshipping op de pagina Wet- en regelgeving.

  • Koop je zelf een product bij een webwinkel buiten de Europese Unie? Beoordeel het product dan kritisch voordat je het koopt.

Alternatieven

Als je voorkomt dat er een verstopping ontstaat hoef je geen gootsteenontstopper te gebruiken. Je kunt dit doen door een zeefje in de afvoer te leggen. Als de gootsteen toch verstopt raakt kun je ook eerst de sifon of zwanenhals onder de gootsteen uit elkaar schroeven en proberen de verstopping daar weg te halen, of je kunt een mechanische ontstopper gebruiken. Dat is beter voor het milieu en veiliger dan chemische gootsteenontstopper. Bij ernstige verstoppingen kun je ook advies of hulp vragen aan een loodgieter.

Verschijningsvormen

Verschillende soorten gootsteenontstopper

Chemische gootsteenontstoppers zijn als vloeistof of als korrels te koop. Een mechanische gootsteenontstopper heet meestal een plopper. Dat is een rubberen zuignap op een steel. Er zijn ook ontstoppingsveren in verschillende diktes en lengtes te koop, met aan het uiteinde een klauwtje om de verstopping te verwijderen.

Informatie op het etiket

Keurmerken

Op het etiket van gootsteenontstopper kun je de tekst “ volgens norm 648/2004/EG” tegenkomen. Deze vermelding geeft aan dat het product afbreekbaar is volgens de Europese Detergentenverordening 648/2004/EG. Hierin staat dat binnen Europa alle oppervlakteactieve stoffen die in was-en reinigingsmiddelen zitten biologisch afbreekbaar moeten zijn.

Beweringen en waarschuwingen

Buiten bereik van kinderen houden

Hou gootsteenontstopper altijd buiten bereik van kinderen. Het is belangrijk om gootsteenontstopper in de oorspronkelijke verpakking te bewaren, omdat deze een kindveilige sluiting heeft.

Op het etiket van gootsteenontstopper kun je onderstaande symbolen tegenkomen:

  • Producten die schadelijk zijn voor de organismen als ze in het milieu terechtkomen. Deze producten kunnen bijvoorbeeld sterfte van vissen of bijen veroorzaken.

  • Sommige producten met zo'n symbool leveren bij opname via de mond of huid en bij inademen direct irritatie op, sommige producten kunnen schadelijk zijn.
  • Product heeft een vernietigend effect op lichaamsweefsels als huid, ogen en slokdarm en veroorzaakt brandwonden. Daarnaast kan het product textiel, hout en metaal aantasten.

Bewaren en weggooien

Op de verpakking van gootsteenontstopper staat vaak dat je de inhoud moet afvoeren naar een inzamelpunt voor klein chemisch afval (kca). Alleen als de plastic verpakking echt leeg is, mag je deze bij plastic verpakkingen gooien (PMD-zak). Er zijn ook gemeenten die plastic afval niet apart inzamelen. In dat geval kun je een helemaal lege fles gootsteenontstopper bij het restafval weggooien. 

Meer informatie over het weggooien van producten vind je op de website van Milieu Centraal.

Meer informatie

Wat zegt de wet? 

In de wet worden schoonmaakmiddelen 'detergentia' genoemd. De Detergentenverordening (648/2004/EG) geldt voor alle schoonmaakmiddelen (dus ook gootsteenontstopper) en geldt in alle EU-landen. In deze wet staat dat een product het milieu niet teveel mag aantasten en dat informatie voor veilig gebruik op het etiket moet staan. In andere Europese regelgeving, CLP (EG 1272/2008), REACH (EG 1907/2006), staat ook aangegeven aan welke (verpakkings)eisen gootsteenontstopper moet voldoen. Deze eisen zijn opgesteld vanwege de chemische stoffen die in het product zitten. Daarnaast moet gootsteenontstopper voldoen aan de Nederlandse Warenwet. Producenten en importeurs moeten ervoor zorgen dat gootsteenontstoppers die op de markt komen veilig zijn. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) controleert of producenten en importeurs zich houden aan de wettelijke eisen. 

Vanaf 1 februari 2021 is de verkoop van producten waarin meer dan 15% zwavelzuur zit aan consumenten verboden, tenzij de consument een vergunning heeft. Producten met meer dan 15 procent zwavelzuur, waaronder sommige gootsteenontstoppers, mogen alleen nog aan professionele klanten, zoals loodgieters worden verkocht. Dit is vastgelegd in de nieuwe EU-verordening (2019/1148/EU).

Hoe werkt een gootsteenontstopper?

Voor het gebruiken van een mechanische ontstopper, zoals een plopper, heb je een plat oppervlak nodig zodat de zuignap goed afsluit. De zuignap zorgt voor een vacuüm waardoor de verstopping losgemaakt kan worden. Een spiraalveer breng je in de afvoer tot bij de verstopping. Door het handvat te draaien zal het klauwtje van de spiraalveer zich in de verstopping draaien. Vervolgens kan de verstopping met het klauwtje vergruisd of losgemaakt worden. Een chemische gootsteenontstopper zorgt er door een zogenaamde reactie voor dat het aangekoekte vuil loskomt en wegspoelt.

Kant-en-klare vloeibare gootsteenontstoppers giet je in de gootsteen. Korrels worden ook wel caustic soda korrels genoemd. Hiervan doe je een schepje in de afvoer en giet je er daarna voorzichtig een ruime hoeveelheid kokend water bij. Tijdens het oplossen van de korrels in het water komt veel warmte vrij en kan de vloeistof uit de gootsteen naar boven komen. Omdat natriumhydroxide zeer bijtend is kun je hierbij het beste een veiligheidsbril en handschoenen dragen en afstand bewaren tot de gootsteen. 

Werkt een chemische gootsteenontstopper bij alle verstoppingen?

Nee. Op sommige verpakkingen van chemische gootsteenontstopper staat: ‘Verwijdert geen verstoppingen die veroorzaakt worden door cement of metalen voorwerpen’. Ook bij een verstopping door zand, bijvoorbeeld in de keukenafvoer door afspoelen van moestuingroenten, zal een chemische gootsteenontstopper niet werken. 

Bij sommige verstoppingen is het niet handig om de caustic soda korrels te gebruiken, vooral als de korrels moeilijk op de plaats van verstopping kunnen komen of als de verstopping te diep zit waardoor er niet voldoende heet water bij kan komen. Dan kunnen de korrels soms in de afvoer kristalliseren tot een vaste massa die mechanisch verwijderd moet worden of waarbij soms de hele afvoerpijp vervangen moet worden.

Gebruik gootsteenontstopper alleen zoals het is bedoeld

Onderzoekers blijven altijd controleren of de chemische stoffen in consumentenproducten veilig zijn. Ze onderzoeken dan alleen of het product veilig is als het gebruikt wordt zoals het bedoeld is. Chemische gootsteenontstopper kun je dus veilig gebruiken voor het ontstoppen als je de aanwijzingen op de verpakking opvolgt. 

In 2006 gebeurden er in Nederland een aantal ongelukken met zogenaamde ‘croftybommen’, genoemd naar een merk gootsteenontstopper. Jongeren maakten deze bommen van gootsteenontstopper en plaatsten filmpjes van het afgaan van de bommen op internet. Daarbij liepen verschillende personen brandwonden op. Verwerk gootsteenontstopper nooit in andere producten!