In het kort.
Titaniumdioxide zit meestal als witte kleurstof of UV-filter in producten. Bijvoorbeeld in latexverf of zonnebrandcrème. Er bestaan verschillende vormen van titaniumdioxide, waaronder nanodeeltjes. Er is discussie over de veiligheid van titaniumdioxide als je het inademt of via de mond binnen krijgt. Titaniumdioxide kan niet via de huid je lichaam binnenkomen.
Waarom zit deze stof in producten?.
Titaniumdioxide als kleurstof geeft producten een witte kleur. Denk bijvoorbeeld aan latexverf of tandpasta. Het zit ook als kleurstof in medicijnen en voedingsmiddelen, zoals snoep, koffiecreamer, bak- en taartdecoratieproducten en witte sauzen. Bij voedingsmiddelen staat titaniumdioxide op de verpakking in de ingrediëntenlijst vaak vermeld als E171. Op staat titaniumdioxide vaak aangeduid als CI 77891.
Titaniumdioxide is ook een UV-filter en zit bijvoorbeeld in zonnebrandproducten om je huid te beschermen tegen schadelijke UV-straling van de zon. Titaniumdioxide komt als UV-filter voor in de vorm van nanodeeltjes. Deze kleinere deeltjes titaniumdioxide filteren UV-straling beter dan grotere titaniumdioxide deeltjes. Titaniumdioxide nanodeeltjes zijn niet wit, maar kleurloos. Titaniumdioxide kan ook als UV-filter in textiel zitten, zoals in UV-beschermende kleding, gordijnen en in de bekleding van autostoelen of banken. Het houdt de UV-straling tegen en zorgt ervoor dat het textiel minder snel verkleurt door het zonlicht.
Titaniumdioxide kan ook vanwege de antibacteriële werking worden toegepast, bijvoorbeeld bij de bereiding van drinkwater. Titaniumdioxide komt daarbij niet in het drinkwater terecht.
Is deze stof veilig?.
Consumentenproducten met titaniumdioxide erin zijn wanneer titaniumdioxide in contact komt met de huid. Titaniumdioxide kan namelijk niet via de huid in het lichaam terechtkomen.
Titaniumdioxide is wel als je het inademt. Het gaat hierbij om poedervormig titaniumdioxide dat 1% of meer deeltjes bevat die kleiner zijn dan 10 micrometer. Dit kan bijvoorbeeld voorkomen in verf of poedercoatings, waarbij je bij het spuiten druppels kan inademen als je geen mondkapje gebruikt. De verdenking geldt alleen als je titaniumdioxide inademt.
Over de mogelijke gezondheidsrisico’s na het inslikken van titaniumdioxide, bijvoorbeeld via tandpasta, voedingsmiddelen en voedingssupplementen bestaat onzekerheid. Het is niet zeker of het gebruik van titaniumdioxide (E171) in voedsel veilig is. Meer hierover lees je hieronder of op de website van het RIVM.
Meer informatie.
Nieuwe inzichten over titaniumdioxide in voedsel
Vanaf januari 2022 is het voedseladditief titaniumdioxide (E171) verboden. Producenten mogen nog tot en met 7 augustus 2022 voedingsmiddelen met E171 verwerken, zodat ze tijd hebben om hun producten aan te passen. Producten met E171 die al in de winkel liggen, mogen nog verkocht worden tot hun uiterste gebruiks- of houdbaarheidsdatum.
Aanleiding voor het verbod is dat de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) op 6 mei 2021 besloot dat het niet zeker is of titaniumdioxide (E171) in voedsel veilig is. E171 is mogelijk genotoxisch. Genotoxisch betekent dat een stof je DNA kan beschadigen. Het lichaam kan deze schade repareren. Soms lukt dat niet en kan DNA-schade in de loop van tijd leiden tot kanker. Hierbij zijn meerdere factoren van belang zoals de eigenschappen van een stof, hoeveel je er van binnen hebt gekregen, je leefstijl (bijvoorbeeld roken, drinken en bewegen) en je eigen genetische aanleg. We weten niet zeker of titaniumdioxide na inslikken schade aan DNA veroorzaakt. Het is daarom ook niet zeker of het kanker kan veroorzaken na inslikken. Meer hierover lees je op de website van het RIVM.
Wat is het verschil tussen titaniumdioxide en titaniumdioxide [nano]?
Titaniumdioxide heeft een kenmerkende witte kleur. Dit komt doordat de stof bestaat uit deeltjes met een bepaalde grootte. Als titaniumdioxide uit kleinere deeltjes bestaat, wordt de term ‘[nano]’ toegevoegd. Deze nanodeeltjes van titaniumdioxide geven geen witte kleur, maar zijn wel geschikt als UV-filter. De toevoeging '[nano]' moet op het etiket staan als de stof voor meer dan de helft uit deze kleine deeltjes bestaat. In bijvoorbeeld zonnebrand kan zowel titaniumdioxide zitten als titaniumdioxide [nano]. In het eerste geval wordt je huid een beetje wittig na het insmeren, maar met titaniumdioxide [nano] gebeurt dit niet. Met titaniumdioxide [nano] kan zonnebrand met een hogere beschermingsfactor (SPF) gemaakt worden dan met gewone titaniumdioxide. De nanovorm van titaniumdioxide zit vaak ook in UV-werend textiel.
Geen titaniumdioxide [nano] in sprays
Sprays zijn meestal spuitbussen waar onder druk een nevel uitkomt. Dat is iets anders dan een verpakking met een pompje waarmee je wat crème omhoog pompt. In sprays, zoals zonnebrand spray, mag geen titaniumdioxide [nano] zitten. Zonnebrandsprays produceren hele kleine druppels die je makkelijk inademt en zo in je longen krijgt. Onder wetenschappers is er nog discussie over hoe risicovol het inademen van titaniumdioxide [nano] is. Daarom mag er in sprays geen titaniumdioxide zitten. Er is geen voor het op de huid smeren van titaniumdioxide, want titaniumdioxide kan niet via de huid in het lichaam terechtkomen. Andere sprays, zoals haarlak, kunnen wel titaniumdioxide bevatten, maar zijn veilig te gebruiken omdat er een ander type titaniumdioxide in zit dat geen risico voor je gezondheid vormt.
Inslikken van titaniumdioxide
Titaniumdioxide (zonder de toevoeging [nano]) bestaat vaak ook voor een klein deel uit nanodeeltjes. Deze ontstaan bij de productie. Daardoor kun je bijvoorbeeld via het inslikken van medicijnen en voedsel wel nanodeeltjes van titaniumdioxide binnenkrijgen. Ook in tandpasta kan titaniumdioxide zitten en jonge kinderen slikken soms hun tandpasta in. Over de mogelijke gezondheidsrisico’s na het inslikken van titaniumdioxide bestaat onzekerheid. Meer hierover lees je op de website van het RIVM.