In het kort.
Bisfenol A (BPA) is een chemische stof die in veel plastic producten zit. Ook wordt het soms gebruikt in verpakkingsmateriaal van voedsel. Het kan van daaruit in kleine hoeveelheden in ons voedsel terechtkomen.
Als je te veel BPA binnenkrijgt, is het schadelijk voor de vruchtbaarheid en kan het effect op het hormoonsysteem hebben. Er zijn verschillende Europese regels over het gebruik van BPA in producten om ervoor te zorgen dat je niet wordt blootgesteld aan schadelijke hoeveelheden.
Waarom zit deze stof in producten?.
BPA wordt gebruikt om verschillende soorten plastic te maken, zoals polycarbonaat (PC) en epoxyhars (coating). Ook wordt BPA gebruikt als speciale inkt in kassabonnen.
BPA zit in veel producten, zoals bouwmaterialen (verf en coatings van leidingen), elektronica, verpakkingsmateriaal van voedsel, speelgoed en medische hulpmiddelen. BPA kan worden gebruikt in harde plastic flessen en ook in de dunne witte plastic laag in de binnenkant van blikjes kan BPA zitten.
Is deze stof veilig?.
BPA kan uit producten loskomen (migreren). Bij van producten met BPA, liggen de hoeveelheden BPA waaraan je wordt blootgesteld onder de wettelijk gestelde grenzen. Het gebruik van deze producten is dan niet schadelijk voor je gezondheid. Let wel op bij kleine kinderen of als je zwanger bent (zie ‘mogelijke ’ hieronder).
Als je te veel BPA binnenkrijgt is het schadelijk voor de lever, de nieren en voor de vruchtbaarheid. Dit gebeurt bij hoge blootstelling, boven de wettelijke grenzen die er zijn. Ook kan het effect hebben op het hormoonsysteem, maar meer onderzoek is hiervoor nodig. BPA wordt verder in verband gebracht met obesitas, ADHD, diabetes en prostaatkanker.
Mogelijke risico’s bij baby’s, kinderen en zwangeren
Er is nog altijd veel discussie over de veiligheid van het gebruik van BPA in producten, vooral bij baby’s en kinderen. Baby’s en kinderen kunnen een hogere blootstelling aan BPA hebben door hun lagere lichaamsgewicht en door blootstelling aan BPA via bijvoorbeeld huisstof, moedermelk en mogelijk infuusslangen. Er zijn aanwijzingen dat BPA al bij lage blootstelling een schadelijk effect heeft op de ontwikkeling van onder andere het zenuwstelsel en het immuunsysteem van (ongeboren) kinderen. Zorg er daarom voor dat:
baby’s en kinderen zo min mogelijk BPA binnenkrijgen en
zwangeren en vrouwen die borstvoeding geven zo min mogelijk blootgesteld worden aan BPA.
Meer informatie.
Hoe verminder ik mijn blootstelling aan BPA?
BPA kan in veel verschillende soorten producten voorkomen, waardoor iedereen er wel aan blootgesteld wordt. Je kunt blootstelling aan BPA verminderen door:
Te letten op voedselverpakkingen waarin BPA is verwerkt, zoals de plastic beschermlagen aan de binnenkant van blikjes en kartonnen verpakkingen. Met een gevarieerde eetpatroon verklein je de kans op een hoge blootstelling aan ongewenste stoffen. Meer informatie over een gezond en gevarieerd eetpatroon vind je bij het Voedingscentrum.
Ook in verpakkingen van persoonlijke verzorgingsproducten kan BPA verwerkt zijn.
Huidcontact met kassabonnen zo veel mogelijk te beperken. In de inkt van kassabonnen kan BPA gebruikt zijn. Geef een kassabon ook niet aan een kind om even mee te spelen.
Blootstelling aan huisstof te beperken. BPA kan vanuit allerlei producten terechtkomen in huisstof. Vooral kleine kinderen kunnen huisstof binnenkrijgen tijdens het spelen op de grond.
Wat zegt de wet over BPA?
Er zijn een aantal Europese regels voor het gebruik van BPA in producten. Sommige worden de komende jaren nog aangescherpt. Voor verschillende producten zijn maatregelen getroffen:
BPA mag niet meer of nog maar heel weinig gebruikt worden in:
Babyflessen en anti-lekbekers en anti-lekflessen (Richtlijn 2011/8/EG)
Persoonlijke verzorgingsproducten (Europese Cosmeticaverordening (1223/2009/EG))
Thermisch papier, zoals kassabonnen (Europese REACH verordening (1907/2006/EG))
BPA mag niet meer in verpakkingen van baby- en peutervoedsel zitten. Voor het gebruik van BPA in overige verpakkingsmaterialen voor voedsel is afgesproken dat BPA met maximaal 0,05 mg/kg voedsel uit het verpakkingsmateriaal mag loskomen (migreren) en zo in je eten terecht mag komen. Meer informatie over BPA in relatie tot voedsel vind je bij het Voedingscentrum.
In de Europese richtlijn Speelgoed (2009/48/EG) staat hoeveel BPA uit speelgoed mag loskomen. Vanuit speelgoed voor kinderen tot de leeftijd van drie jaar en in speelgoed dat bedoeld is om in de mond te nemen (bijvoorbeeld een bijtring) mag maximaal 0,04 mg/l loskomen.
Zijn er alternatieven voor BPA?
Er wordt onderzoek gedaan naar stoffen die BPA kunnen vervangen, zoals bisfenol S (BPS). BPS lijkt erg op BPA. Over BPS is veel minder bekend dan over BPA, omdat deze stof minder goed is onderzocht. Verschillende Europese wetenschappelijke comités verwachten dat BPS ongeveer dezelfde schadelijke eigenschappen heeft als BPA. Over de schadelijke effecten en mogelijke risico’s van BPS en andere stoffen die op BPA lijken is op dit moment veel discussie.